________________
૯૬
આનંદઘન પદ - ૬૫
સાધો અને આનંદઘનજી જેવા અધ્યાત્મ સાવકો આંગળીના ટેરવે ગણાય એટલા પણ માંડ નો ચડશે.
ઉસાસ સાસ બટાઉકી રે - યાદ વૈદે નિસિ રાંડ..૫. પ્રત્યેક સ્વાસ અને ઉસ્વાસ બટાઉકી રે એટલે બટકી જતી હોય - બાંટતી હોય - વહેંચણી કરતી હોય તેવી ત્રુટક રાત્રિ સમતાને અનુભવાય છે. જેમ રાંડ એટલે જેનો પતિ મરી ગયો હોય પછી તે વિયોગણ સ્ત્રીને વિધવાના નામથી આસ્વાસન આપવાના બદલે તેની સાસુ તેને “રાંડેલી, રાંડ, અભાગિણી એવી તેં મારા પુત્રના પ્રાણ હરી લીધા” આવા તુચ્છ વચનો સાંભળી કુટુંબ તરફથી અપમાનિત થયાની લાગણી અનુભવ્યા પછી તેણીને પતિની યાદની વેદના ઓર વધી જાય છે. એ શબ્દો સાંભળતા વિધવા સ્ત્રીને જેવું દુ:ખ થાય છે તેવું દુ:ખ રાત્રિના સમયે સમતાને થઈ રહ્યું છે કારણ કે તે શુદ્ધ ચેતન રૂપ પતિથી ત્યજાયેલી છે.
નમનૈ ઉસાસા મની - હટકે ન રસણી માંs.૫. નમને એટલે લોકોમાં અપમાનિત થયેલી સ્ત્રી જેવી રયણી-રજની-રાત્રિ ઉસાસા નિસાસા નાંખવાથી તે હટવાના બદલે વધતી જાય છે. તેને મની એટલે મનાવવા છતાં તે માનતી નથી. પતિથી ત્યજાયેલી નારી જેવી હાલત મારી થઈ છે તેને હું ભોગવી રહી છું.
ઈહ વિધિ છે જ ઘર ધણી રે ઉસસું રહે ઉદાસ.... પૂર્વે કરેલા ભોગવંતરાય કર્મને કોઈ હટાવી શકે તેમ નથી. એને હટાવવાની વિધિ એક જ છે કે સર્વ કાર્યોમાં ઉદાસીન ભાવ કેળવવો અને દેહને સંયમ સાધનાના લક્ષે ધર્મ ધ્યાનની પ્રવૃતિમાં જોડવો. આ દેહ જે મળ્યો છે તેમાં રહી આ સજા ભોગવવી પડે છે તે દેહ ભાડુતી ઘર છે. આ દેહ મારું કાયમી ઘર નથી, મોડું કે વહેલું આ ભાડુતી ઘર ખાલી કરવું જ પડશે એમ વિચારી તેનાથી ઉદાસીન ભાવે રહીને મનને ધર્મ ધ્યાનમાં જોડવાથી ભોગાંતરાય હટશે. - હર વિધિ આઈ પૂરી કરે રે આનંદઘન પ્રભુ પાસ...
જ્યાં લારૂપે શુદ્ધાત્મા નથી ત્યાં વ્યવહારથી કહેવાતું સૂક્ષ્માતીત ચિંતન સ્કૂલ બની જાય.
