________________
આનંદઘન પદ - ૬૫
cu
કાર્ય લોકોને જોડવાને બદલે તોડવાનું બન્યું છે. એવા સમયે આપણે જે એકતાની વાત કરીએ છીએ તે હવાઈ કિલ્લો બની રહેશે.
ધર્મના ત્રણ તત્વો છે. અધ્યાત્મ, તિકતા અને ઉપાસના. રૂપકની ભાષામાં કહેવું હોય તો ઘર્મ રૂપી પંખી આજે તરફડી રહ્યું છે તેની બંને પાંખો જે અધ્યાત્મ અને નૈતિકતા સ્વરૂપ હતી તે કાપી નાંખવામાં આવી છે. હવે બચી છે માત્ર ઉપાસના કે જે માત્ર એક તેની પાંખે ધર્મ તડફડતો હોય તેમ દેખાય છે. જયાં જુઓ ત્યાં કર્મકાંડ અને ઉપાસના ચાલી રહ્યા છે. નૈતિકતા આજે વિચિત્ર સ્થિતિમાં મૂકાઈ ગઈ છે. ભારતની સંસ્કૃતિમાં પૂર્વે જેકતિકતાની ગરિમા હતી તેનું આજે ગૌરવ લઈ શકાય તેમ નથી.
ભારતના લોકો અધ્યાત્મની વાતો કરવાના બહાને વિદેશમાં જાય છે, ત્યાં જઈને અધ્યાત્મની વાતો ઓછી કરે છે અને પૈસા વધુ ભેગા કરે છે. કરવા યોગ્ય ત્યાગ, તપસ્યા, પરમાર્થ, આત્મ સમર્પણતા અને બલિદાનની વાતો જાણે કલ્પના જેવી બની ગઈ છે, હવામાં ઉડતી વાતો જેવી બની ગઈ છે. તે માટે ધર્મમાં પરિવર્તન લાવવાની જરૂર છે, તે માટે અણુવ્રત આંદોલન કરવું જરૂરી છે કે જેનો અર્થ માનવીય આચાર સંહિતા છે. “હું કોઈની નિંદા, ટીકા, ધૃણા નહિ કરું અને ઊંચ નીચના ભેદોથી મુક્ત રહું ” આ પ્રકારના અણુબત પાલનની જરૂર છે.
આપણું વ્યકિતત્વ ખંડિત છે પણ આજની અપેક્ષાએ જરૂર છે અખંડ વ્યકિતત્વના નિર્માણની. તેમાં વ્યાપક - વિશાળ દષ્ટિકોણ - ઉદાર ચિંતન - ચારિત્રનો વિકાસ - તપસ્યા - સહિષ્ણુતા આ બધી વસ્તુઓ અખંડ વ્યકિતત્વમાં સમાયેલી હોવી જોઈએ.
છેલ્લે પ્રભુ સમક્ષ રોજ પ્રાર્થના કરો કે “પ્રભુ મેરે અવગુણ ચિત્ત ના ઘરો, સમદર્શી છે નામ તિહારો, ચાહો તો માફ કરો.”
આજે ભારતની એક અબજની વસતિમાંથી ૮૫ કરોડ માનવી ધાર્મિક છે પણ તૈતિક તેમજ ઈમાનદાર નથી. Aતિક ઈમાનદારી પૂર્વક ધર્મપાલન કરનારા નરસિંહ મેહતા, મીરાંબાઈ, ચેતન્ય મહાપ્રભુ જેવા ભક્તિયોગના
પ્રતિસમય વીતરાગ પરિણમન એ મોક્ષમાર્ગ છે.
