________________
આનંદઘન પદ - ૬૦
પ૯
જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રની એકતા અનુભવી ચૂક્યા છે તેથી હવે તેમને બહારના નિમિત્તોની એટલી જરૂર નથી. ચૈતન્યગોળો દેહથી જુદો અનુભવાય છે છતાં હજુ સંપૂર્ણ જુદાપણું પ્રગટ્યુ નથી તે માટે ક્ષપકશ્રેણીના પુરુષાર્થની જરૂર પડે.
છટ્ટ - સાતમે ગુણઠાણે ચેતન અને ચેતના બંને અભેદ પામે છે. આ પરિસ્થિતિ સુવિશુદ્ધ ચેતનાની હોઈ ચેતના માટે અતિ આનંદદાયક છે. અહિંયા મોહનું સામ્રાજય પદભ્રષ્ટ થયેલું છે. મોહ-માયા-મમતા-કુમતિ કયાં જતા રહ્યા છે તેનો ખ્યાલ પણ આવતો નથી.
ખંજન એ લાંબી આંખવાળ ચક્રવાક જેવુ પક્ષી છે જે પોતાની લાંબી લાંબી આંખોથી દૂર દૂર જુવે છે. શુદ્ધ ચેતના કહી રહી છે કે મારા સ્વામી જ્યારે હવે મને આવી મળ્યા છે, મારી સાથે તેમનો અભેદ વાસ થયો છે તેથી હવે મારે ખંજન પક્ષીની આંખો જેવી દૂરનું જોવાવાળી આંખોને મેળવવાની જરૂર નથી. તેમજ મારી આંખમાં સ્વામીને જોવા માટે અંજન આંજવાની પણ જરૂર રહેતી નથી. તાત્પર્ય એ છે કે સ્વરૂપ અપ્રગટ હોય તો તેને મેળવવા આ બધું કરવું પડે. તેના સાધનો તરફ લક્ષ દોડાવવું પડે. મારે તો હવે ખંજન પક્ષીની જેવા દૂર દૂર સુધી જોઈ શકે તેવા સારા નેત્રોની પણ જરૂર નથી તેમજ કોઈ પણ પ્રકારના અંજનની પણ જરૂર નથી કારણ સમસ્ત પાપો અને ભયનો નાશ કરનાર પરમાત્માને મેં મારા શરીરમાંજ સજ્જ થયેલા જોયા છે અને તેથી હવે કોઈ વિકલ્પનો આશ્રય કરવાનો રહેતો નથી.
પરમાત્મ સ્વરૂપ પ્રાપ્ત થાય અથવા શુદ્ધ ચેતનનો પતિદેવ તરીકે સ્વીકાર થાય એ પરિસ્થિતિ સર્વદોષનો નાશ કરનાર છે, તેથી તેમાં ઈહલોક-પરલોકનો ભય કે પશુ આદિનો ભય પણ રહેતો નથી.
એ પરમાત્મા કેવા છે ? ત્યાં ઘટ-અંતરમાં બેઠા બેઠા શું કરી રહ્યા છે ? તે હવે નીચેના ઉદ્ગાર કાઢતા કહે છે.
એહિ કામગવિ, એહિ કામઘટ, એહિ સુધારસ મંજન આનંદઘન પ્રભુ ઘટ વન કે હરિ, કામ મતંગ ગજગજન...૩.
પરમાં પ્રવર્તનથી જ દેશ અને કાળ ઊભાં થાય છે.
