________________
ગથી થતિ લબ્ધિઓ. દેવલોકમાં ગયા આ પ્રમાણે સનકુમાર યોગીનાં કફ, મળ, મૂત્રાદિ દરેક વસ્તુઓ આ યોગના પ્રભાવથી મહાન ઔષધિ તુલ્ય થયાં હતાં, તેમ બીજી પણ અનેક લબ્ધિઓ અને સિદ્ધિઓ વેગથી થાય છે.
चारणाशीविषावधि, मनःपर्यायसंपदः॥
योगकल्पदुमस्यैता, विकासिकुसुमश्रियः ॥९॥ આકાશમાં ચાલવાની લબ્ધિ, નિગ્રહ અનુગ્રહ કરવામાં સમર્થતાવાળી લબ્ધિ, અવધિજ્ઞાનની સંપદા અને બીજાના મનના પર્યાયને જાણવાની સંપદા, આ સર્વ ગરૂપ વૃક્ષના વિકસ્વર થએલા પુષ્પોની શોભા છે.
વિવેચન-યેગનું ખરેખરૂં ફલ તે મોક્ષની પ્રાપ્તિજ છે, જે આગળ કહેવામાં આવશે. પણ આ પૂર્વોક્ત લબ્ધિઓ સિદ્ધિઓ અને સંપદાએ તે તે ગ્યરૂપ કલ્પવૃક્ષના સુગંધી અને વિકપરવર થએલાં પુષ્પ છે. જે વૃક્ષના પુષ્પ પણ આશ્ચર્યજનક અને સુખદાયક લાગે છે, ત્યારે તેનાં ફલે કેટલાં બધાં સુખરૂપ હશે એ પિતે જ વિચારવાનું છે.
अहो योगस्य माहात्म्यं, प्राज्यं साम्राज्यमुद्द्वहन् ।
अवाप केवलज्ञानं, भरतो भरताधिपः ॥ १० ॥ અહા શું યોગનું માહાસ્ય ! મહા વિસ્તારવાળા સ્વતંત્ર રાજ્યને ધારણ કરનાર ભરત ક્ષેત્રને અધિપતિ, ભરત રાજા - રિસા ભુવનમાં અને મહાભ્યથી કેવલજ્ઞાન પામ્યું !
વિવેચન–આ અવસર્પિણી કાલના ત્રીજા આરાના અંતિમ ભાગમાં ઘણજ ભેળાં અને સરલ સ્વભાવનાં પણ ધર્માધર્મના વિવેક વિનાનાં, અનેક યુગલિક માનથી ભરપુર ભૂમિ ઉપર નાભિરાજાની મરૂદેવા નામની પત્નીની કુક્ષિથી રૂષભદેવજીને જન્મ થયે. પૂર્વ જન્મની સંયમ કિયાથી યેગી પદના અનુભવી તે ભગવાન ત્રણ જ્ઞાન સહિત જન્મ્યા હતા તેમણે જ્ઞાનાલાકથી તે યુગલીકને મોક્ષને માર્ગ બતાવવા માટે પ્રથમ નીતિ માથી ભરપુર વ્યવહાર માર્ગ બતાવ્યું. નીતિ માર્ગમાં નિપુણ કરી પૂર્ણ જ્ઞાન અને નિવૃત્તિ મેળવવા માટે પિતાના ભરતાદિ સે પુત્રોને
