Yogshastra

SR No.: 006022
Original Sutra Author: Hemchandracharya
Author: Kesharsuri
Publisher: Balchand Sakarchand Shah
Publication Year: 1959
Total Pages: 416
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 9 MB

Page 392

૩૪૬
દ્વારા પ્રકાશ,
જે આત્માને વિષે, માત્ર આત્મજ્ઞાનનેજ ( સાધક ) ઈછતા હેય-રાખતા હોય,-(બીજા કેઈ પણ ભાવના-પદાર્થને-સંબંધમાં પ્રવૃત્તિ કે વિચાર ન કરતા હોય) તે હું નિ કરીને કહું છું કે, જ્ઞાની પુરૂષને (બા) પ્રયત્ન સિવાય મેક્ષપદ મળી શકે. ૧૧.
श्रयते सुवर्णभावं सिद्धरसस्य स्पृशतो यथा लोहं ।
आत्मध्यानादात्मा परमात्मत्वं तथाप्नोति ।। १२ ।।
જેમ સિદ્ધરસના સ્પર્શ થવાથી લોઢું સુવર્ણ ભાવને પામે છે, તેમ આત્મધ્યાનથી આત્મા પરમાત્માપણને પામે છે. ૧૨.
जन्मांतरसंस्कारात्स्वयमेव किल प्रकाशते तत्त्वं ।
सुप्तोत्थितस्य पूर्व प्रत्ययवन्निरूपदेशमपि ॥ १३ ॥
જેમ નિદ્રામાંથી ઉઠેલા માણસને પૂર્વે (સુતાં પહેલા) અનુભવેલાં કાર્યો, ઉપદેશ વિના (કેઈના કહ્યા સિવાય) પણ યાદ આવે છે, તેમ જન્માંતરના સંસ્કારવાળા ગીને કેઈના ઉપદેશ સિવાય પિતાની મેળેજ નિચે તત્ત્વજ્ઞાન પ્રકાશિત થાય છે.૧૩.
अथवा गुरुप्रसादादिहैव तत्त्वं समुन्मिषति नूनं । गुरुचरणोपास्तिकृतः प्रशमजुषः शुद्धचित्तस्य ॥ १४ ॥
અથવા જન્માંતરના સંસ્કાર સિવાય પણ, ગુરૂના ચરણની સેવા કરે વાવાળા, શાંત રસ સેવનારા, અને શુદ્ધ મનવાળા યેગીને, ગુરૂના પ્રસાદથી આજ ભવમાં નિચે કરી આત્મજ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય છે. ૧૪.
तत्र प्रथमे तत्वज्ञाने संवादको गुरुभवति । दर्शयिता त्वपरस्मिन् गुरुमेव सदा भजेत्तस्मात् ॥ १५ ॥
પૂર્વ જન્મમાં પ્રથમ આત્મજ્ઞાન પ્રાપ્તિમાં ઉપદેશદાતા ગુરૂ હોય છે અને બીજા ભવોમાં પણ તત્ત્વજ્ઞાન દેખાડનાર ગુરૂ છે. આ કારણથી તત્વજ્ઞાન માટે ગુરૂની જ નિરંતર સેવા કરવી. ૧૫.
यद्वत्सहस्रकिरणः प्रकाशको निचिततिमिरमनस्य ।
तद्वद् गुरुरत्र भवेदज्ञानध्वांतपतितस्य ॥ १६ ॥
જેમ નિવિડ અંધકારમાં પડેલા પદાર્થોને પ્રકાશક સૂર્ય છે તેમ, અજ્ઞાનરૂપી અંધકારમાં પડેલા જીવોને આ ભવમાં તપદેશરૂપ સૂર્યવડે કરી જ્ઞાનમાર્ગ દેખાડનાર ગુરૂ છે. ૧૬.
प्राणायामप्रभृतिक्लेशपरित्यागतस्ततो योगी। उपदेशं प्राप्य गुरोरात्माभ्यासे रतिं कुर्यात् ॥ १७ ।।