________________
શુકલધ્યાનના ભેદ કહે છે.
શુકલધ્યાનને પહેલો ભેદ, एकत्र पर्ययाणां विविधनयानुसरणं श्रुताद् द्रव्ये । अर्थव्यंजनयोगांतरेषु संक्रमणयुक्तमाद्यं तत् ॥ ६॥
એક પરમાણવાધિદ્રવ્યમાં ઉત્પાદ, સ્થિતિ, વિલય અને મૂર્ત ત્યાદિ પર્યાનું, દ્રવ્યાર્થિક, પર્યાયાર્થિક નયેએ કરી, પૂર્વ ગત શ્રુતાનુસારે ચિંતન કરવું. તે ચિંતન દ્રવ્ય, શબ્દ તથા મન, વચન, કાયાના ગાંતરમાં સંક્રમણરૂપ હોવું જોઈએ. જેમકે એક દ્રવ્યના ચિંતનથી તેના શબ્દના ચિંતન ઉપર આવવું. શબ્દ ચિંતનથી દ્રવ્ય ઉપર આવવું, મનેયેગથી કાગના ચિંતનમાં યા વાયેગના ચિંતનમાં, એમ કાગથી મનેગે યા વાંગુગે સંક્રમણ કરવું. તે શુકલધ્યાનને પ્રથમ ભેદ છે. ૬.
વિવેચન-આંહી કેઈ શંકા કરે કે, અર્થ, વ્યંજન, અને ગાંતરમાં, સંક્રમણ કરવાથી મનની સ્થિરતા કેવી રીતે કહી શકાય અને સ્થિરતા વિના ધ્યાન કેમ કહેવાય તેને ઉત્તર એ છે કે, એક દ્રવ્યના સંબંધમાં સ્થિરતા હોવાથી ધ્યાન કહી શકાય છે.
બીજા ભેદનું સ્વરૂપ. एवं श्रुतानुसारादेकत्ववितर्कमेकपर्याये । अर्थव्यंजनयोगांतरेष्व संक्रमणमन्यत्तु ॥ ७ ॥
પૂર્વના જાણ મનુષ્ય માટે પૂર્વગત કૃતાનુસારે, અને જેને પૂર્વનું જ્ઞાન ન હોય તેને અન્યથુતાનુસારે, અર્થ વ્યંજન, ગાંતરને વિષે અસંક્રમણરૂપ, એક પર્યાય વિષયિક ધ્યાન તે એકવ વિતક નામના શુકલ ધ્યાનને બીજે ભેદ છે. ૭.
ત્રીજા ભેદનું સ્વરૂપ, निर्वाणगमनसमये केवलिनो बादरनिरूद्धयोगस्य । सूक्ष्मक्रियापतिपाति तृतीय कीर्तितं शुक्लम् ॥ ८॥
મોક્ષગમનના અવસરે કેવલિને, મન, વચન, કાયાના (બાદર) યોગનું શેકવું, તે સૂમ ક્રિયા અપ્રતિપાતિ ત્રીજુ શુકલધ્યાન છે.૮.
