________________
અષ્ટ પ્રકાશ
૩૬ (કરાય છે.) તે અલક્ષ્યમાં નિશ્ચલ મનવાળા મુનિએનું મનઈચ્છિત સિદ્ધ થાય છે. ૨૮, ૨૯.
વિવેચન–પ્રથમ પૂર્વે બતાવેલ લક્ષ (આલંબનને) ગ્રહણ કરી તેમાં ઘણાજ આગળ વધતાં કમે તેવાં આલંબનને મૂકી, નિરાલંબન સ્થીતિમાં નિશ્ચલ થતાં આત્મસ્વરૂપે પ્રગટ થાય છે, માટે કમ આજ છે કે, પ્રથમ આલંબન અને પછી નિરાલંબન માર્ગ લેવો.
પ્રણવનું ધ્યાન. तथा हृत्पामध्यस्थं शब्दब्रह्मैककारणम् । स्वरव्यंजनसंवीतं वाचकं परमेष्ठिनः ॥३०॥ मूर्द्धसंस्थितशीतांशु कलामृतरसप्लुतम् । कुंभकेन महामंत्रं प्रणवं परिचिंतयेत् ॥३१॥ તથા હૃદયકમળમાં રહેલા સમગ્ર શબ્દ બ્રાની (વચન વિલાસ સ્વરૂપ) ઉત્પતિનું એક કારણ, સ્વર તથા વ્યંજન સહિત પંચપરમેઝિંપલ લચક, તથા મસ્તકમાં રહેલ ચંદ્રકલામાંથી ઝરતા અમૃ તના રસે કરી ભિંજતા, મહામંત્ર પ્રવણને (શ્કારને)કુંભક કરીને (શ્વાસોશ્વાસને રેકીને ચિંતવવો. ૩૦, ૩૧.
પ્રણવ ધ્યાનના જુદા જુદા ભેદ. पीतः स्तंभेऽरुणं वश्ये क्षोभणे विद्रुमप्रभम् । कृष्णं विद्वेषणे ध्यायेत् कर्मघाते शशिप्रभम् ॥३२॥
સ્તંભન કરવામાં પીળા કારનું ધ્યાન, વશીકરણ કરવામાં લાલ, ક્ષોભ પમાડવામાં પરવાળાની કાંતિ સરખું, વિદ્વેષણ કર્મમાં કાળા, અને કર્મોને નાશ કરવામાં ચંદ્રની કાંતિ સમાન ઉજજવળ કારનું ધ્યાન કરવું. ૩૨.
પંચપરમેષ્ટિ મંત્રનું ધ્યાન. तथा पुण्यतमं मंत्रं जगत्रितयपावनम् ।
योगो पंचपरमेष्ठिनमस्कारं विचिंतयेत् ॥ ३३ ॥
તથા ત્રણ જગતને પવિત્ર કરનાર અને મહા પવિત્ર પંચયરમેષ્ટિ નમસ્કાર મંત્રને વેગીઓએ વિશેષ પ્રકારે ચિંતવવો. ૩૩.
