________________
એક નાડિમાં રહેતાં વાયુનું કાળમાન.
૨૮૫ (ૐ) ત્યાર પછી વીજળી સરખા વેગવાળા અને સેંકડે ગમે અશ્ચિના કણિયા, તથા જવાલાએ યુક્ત, હૈં ને સૂર્ય નાડીને માર્ગે રેચક કરી, (બાહાર કાઢી) આકાશમાં ઉચે પ્રાપ્ત કરે, (એમ કલ્પના કરવી). યછી આકાશમાં અમૃતથી ભીંજાવી, હળવે હળવે નીચે ઉતારી, ચંદ્ર સરખા ઉજવળ અને શાંત છું ને ચંદ્ર નાડિને માર્ગે પ્રવેશ કરાવી નાભિકમળમાં સ્થાપન કરે. આ પ્રમાણે નિરંતર પ્રવેશ અને નિષ્ક્રમણ બતાવેલ માગે કરતાં, મહા અભ્યાસી પુરૂષ નાડિશુદ્ધિ પામે છે. ૨૫૬, ૨૫૭, ૨૫૮, ૨૫૯.
નાડિ વિશુદ્ધિથી થતું ફળ. नाडिशुद्धाविति प्राज्ञः संपन्नाभ्यासकौशलः । स्वेच्छया घटयेद् वायु पुटयोस्तत्क्षणादपि ॥ २६० ॥
વિચક્ષણ પુરૂષે, નાડિશુદ્ધિ કરવાના અભ્યાસમાં કુશળતા મેળવી, પિતાની ઈચ્છાનુસારે, વાયુને તત્કાળ એક બીજા નસકેરામાં (નાડીમાં) કે (તવમાં) અદલબદલ કરી શકે છે. (જોડી શકે છે.) ૨૬૦.
એક નાડિમાં રહેતા વાયુનું કાળમાન. द्वे एव घटिके सार्धे एकस्यामवतिष्ठते । तामुत्सृज्यापरां नाडि-मधितिष्ठति मारुत ॥ २६१ ॥
એક નાડિની અંદર અઢી ઘડી સુધી વાયુવહન થાય છે; પછી તે નાડિને મૂકી બીજ નાડિમાં વાયુ આવે છે. (એમ વારા ફરતી બદલાયા કરે છે). ૨૬૧
षट् शताभ्यधिकान्याहुः सहस्त्राण्येकविंशतिम् ।
अहोरात्रे नरि स्वस्थे प्राणवायोगमागमम् ।। २६२ ॥ નિશ્ચંત અને નિરોગી પુરૂષમાં, એક અહે રાત્રિએ એકવિશ હજાર અને છશે પ્રાણવાયુનું (શ્વાસોશ્વાસનું) જવું આવવું થાય છે.
मुग्धधीर्यः समीरस्य संक्रांतिमपि वेत्ति न। ..
तत्त्वनिर्णयवार्ता स कथं कर्तुं प्रवर्तते ॥ २६३ ॥ જે મુગ્ધ બુદ્ધિવાળે માણસ વાયુના સંક્રમણને (એક નાડિમાંથી
