________________
જય. પરાજય સંબંધી જ્ઞાન. संपूर्णा यदि पश्येत्ता-मावर्ष न मृतिस्तदा। क्रमजंघाजान्वभावे त्रिद्वयेकान्दैर्मृतिःपुनः ॥ २२० ॥
જે સંપૂર્ણ છાયા જોવામાં આવે તે આ ચાલતા વર્ષમાં મરણ ન થાય. પગ, જંઘા અને જાનુ (ઘુંટણ) ન દેખાય તે અનુક્રમે ત્રણ બે અને એક વર્ષે મરણ થાય. ૨૨૦.
उरोरभावे दशभिर्मासैनश्येत्कटेः पुनः ।
अष्टाभिनंवभिर्वापि तुंदाभावे तु पंचषैः ॥ २२१ ।। સાથળ ન દેખાય તે દશ મહિને, કમ્મર ન દેખાય તે આઠ અગર નવ માસે અને પેટ ન દેખાય તે પાંચ મહિને મરણ થાય. ૨૨૧.
ग्रीवाभावे चतुस्त्रिद्वये-कमासैम्रियते पुनः । ___ कक्षाभावे तु पक्षेण दशाहेन भुजक्षये ॥ २२२ ॥
જે ડોક દેખવામાં ન આવે તે ચાર, ત્રણ, બે કે એક મહિને મરણ થાય. કક્ષ (બગલ) ન દેખાય તે પંદર દિવસ અને ભુજા (હાથ) ન દેવાય તે દશ દિવસે મરણ થાય.૨૨૨.
दिनैः स्कंधक्षयेऽष्टाभि-श्चतुर्याम्या तु हृत्क्षये । शीर्षाभावे तु यामाभ्यां सर्वाभावे तु तत्क्षणात् ।' ५२२॥
તે છાયામાં સ્કંધ ન દેખાય તે આઠ દિવસે, હદય ન દેખાય તે ચાર પ્રહરે (પહોરે), મસ્તક ન દેખાય તે બે પહોરે અને સર્વસ્થા શરીર ન દેખાય તે તત્કાળ મરણ થાય. ૨૨૩.
एवमाध्यात्मिकं कालं विनिश्चेतुं प्रसंगतः । बाह्यस्यापि हि कालस्य निणयः परिभाषितः॥ २२४ ॥
આ પ્રમાણે (પવનાભ્યાસે) શારીરિક કાળજ્ઞાનને નિર્ણય કરતાં પ્રસંગોપાત બાહ્યાથી પણ કાળજ્ઞાનનો નિર્ણય કહેવાયા. ૨૨૪.
જય પરાજય સંબંધી જ્ઞાન. को जेष्यति द्वयोयुद्धे इति पृच्छत्यवस्थिते । जयः पूर्वस्य पूर्णे स्या-दिक्ते स्यादितरस्य तु ॥ २२५ ॥ બન્નેના યુદ્ધમાં કેણ જીતશે? આ પ્રશ્ન કર્યો છતે જે પૂર્ણ નાડી હોય (સ્વાભાવિક પૂરક થતા હોય અથવું શ્વાસ અંદર
