________________
२७५
યંત્રોગે કરી કાલજ્ઞાન બતાવે છે. चतुःपार्थस्थगुरुयं यंत्रवायुपुरावृतम् । कल्पयित्वा परिन्यस्येत् पादहृच्छीर्षसंधिषु ॥ २१० ॥ सूर्योदयक्षणे सूर्य पृष्ठे कृत्वा ततः सुधीः । स्वपरायुर्विनिश्चेतुं निजच्छायां विलोकयेत् ॥ २११॥ पूर्णा छायां यदीक्षेत तदा वर्षे न पंचता । कर्णाभावे तु पंचत्वं वादशभिर्भवेत् ॥२१२ ॥ हस्तांगुलीस्कंधकेश-पार्श्वनासाक्षये क्रमात् । दशाष्टसप्तपंचव्येक-वर्षेपरणं भवेत् ॥२१३॥ षण्मास्या म्रियते नाशे शिरसश्चिचुकस्य वा। ग्रीवानाशे तु मासेनैकादशाहेन दृक्षये ॥ २१४ ॥ सच्छिद्रे हृदये मृत्यु-दिवसः सप्तभिर्भवेत् । यदि च्छायाद्वयं पश्ये-धमपाश्चै तदा व्रजेत् ॥ २१५ ॥
ગઈમામ પહેલે ષ્કાર કરે અને તે કારની અંદર પિતાનું અથ વા જેના આયુષ્યને નિર્ણય કરવો હોય તેનું નામ લખવું. તે છે. કાર છ ખુણાવાળા યંત્રમાં કર. તે યંત્રને ખુણે અગ્નિની સેંકડો ગમે જવાલાઓથી વ્યાપ્ત અગ્નિથી જ (૨) રકાર મુકવા. અનુસ્વાર સહિત અકાદિ (અં આં, ઇ ઈ ઉ ઊં) છ સ્વએ ખુણાના બહારના ભાગોને વીંટી લેવા (અર્થાત આ છ સ્વરે છ ખુણા પાસે લખવા) પછી છ એ બહારના ખુણે છ સાથિઆ કરવા. સાથિઓ અને સ્વરેની વચમાં આંતરે આંતરે છ (સ્વા) અક્ષરે મૂકવા, ચારે બાજુ વિસર્ગ સહિત યકાર કરવા (ય) અને તે યકાર ઉપર ચારે બાજુ વાયુના પુરથી આવૃત સંલગ્ન ચાર રેખા કરવી. આ યંત્ર કલ્પી તેને પગ, હૃદય, માથે અને સંધિઓને વિષે સ્થાપન કરે. પછી સૂર્યોદય વેળાએ સૂર્યને પુંઠ પડે તેવી રીતે પશ્ચિમ દિશામાં બેસી પોતાના અથવા પરના આયુષ્ય નિર્ણય માટે પોતાની છાયા પૂર્ણ દેખાય તે એક વર્ષ સુધીમાં મરણ નથી (અને રોગ રહિત સુખમાં વર્ષ પસાર કરશે) જે કાન દેખવામાં ન આવે તે બાર વર્ષે મરણ થશે. હાથ ન દેખાય તે દશ વર્ષે મરણ. આંગ
