________________
ર૭૦
પંચમ પ્રકાશ.
નિપજે. જેડા, હાથી, ઘોડા પ્રમુખવાહન, છત્ર, શસ્ત્ર, શરીર, અને કેશ (વાળ) એ માંહેથી કેઈને કાગડો ચાંચ કરી સ્પર્શ કરે, તે જાણવું કે મરણ નજીકમાં છે. જે આંખે આંસુ પાડતી ગાય ઘણા જોરથી પગે કરી પૃથ્વીને ખોદે તે તે ગાયના સ્વામિનું રોગથી મરણ થાય- ૧૭૭, ૧૮, ૧૭૯, ૧૮૦, ૧૮૧.
પ્રકારાંતરે શુકનથી કાલજ્ઞાન કહે છે. अनातुरकृते ह्येतत् शकुनं परिकीर्तितं । अधुनातुरमुद्दिश्य शकुनं परिकीर्त्यते ॥ १८२ ॥
આ પૂર્વ કહેવામાં આવેલ શુકને રેગ વિનાના માણસ માટે જણાવ્યાં. હમણાં હવે રોગીને ઉદેશીને શુકને કહીએ છીએ.
दक्षिणस्यां वलिस्वा चेत् श्वा गुदं लेढयुरोथवा । लांगुलं वा तदा मृत्युरे-कद्वित्रिदिनैः क्रमात् ॥ १८३॥ शेते निमित्तकाले चेत् श्वा संकोच्याखिलं वपुः। धृत्वा कर्णों वलित्वांगं धुनोत्यथ ततो मृतिः ॥१८४।। यदि व्यात्तमुखो लालां मुचन् संकोचितेक्षणः । अंगं संकोच्य शेते श्वा तदा मृत्युन संशयः॥ १८५॥
1 ત્રિમારો રેગી જ્યારે પિતાના આયુષ્ય સંબંધી શુકન જેતે હેય ત્યારે જે કુતરો (કુતરાની જાતિ) દક્ષિણ દિશા સન્મુખ જઈને પિતાની ગુદાને ચાટે તે તે રોગીનું એક દિવસે મરણ થાય. જે કુતરે પિતાનું હૃદય ચાટે તે બે દિવસે રેગી મરે અને જે તે પિતાની પંછડી ચાટે તે ત્રણ દિવસે રેગીનું મરણ થાય. જ્યારે રોગી નિમિત્ત જેતે હેાય ત્યારે જે કુતરે પિતાનું આખું શરીર સં કેચિને સુવે અથવા કાનને ચડાવીને (અક્કડ કરીને) અને શરીરને - વાળીને હલાવે (ધુણાવે) તે રેગી મરણ પામે અથવા જે મોટું પહોળું કરી લાળને મૂકતે આંખો મીંચી શરીરને સંકેચીને તે શ્વાન સવે તે નિચે રેગીનું મૃત્યુ થાય ૧૮૩, ૧૮૪, ૧૮૫,
બે કલોક કરી કાગડાનાં શુકન કહે છે. यदातुरगृहस्यो काकपक्षिगणो मिलन् । त्रिसंध्यं दृश्यते नूनं तदा मृत्युरुपस्थितः ॥ १८६ ॥
