________________
પંચમ પ્રકારા. इंदुमुष्णं रवि शीतं छिद्रं भूमौ रवावपि । जिह्वां श्यामां मुखं कोक-नदाभं च यदेक्षते ॥ १५६ ॥ तालुकंपो मनःशोको वर्णोऽगेऽनेकधा यदा। नाभेश्चाकस्मिकी हिक्का मृत्युर्मासद्वयात्तदा ॥ १५७ ॥
ચંદ્રમાને ઉષ્ણુ (ગરમ), સૂર્યને ઠંડો, જમીનમાં અને સૂર્યમાં ડળમાં છીદ્ર, જીભને કાળી, અને મેઢાને લાલ કમળના સરખું જુવે, તાલવું કપિ, મનમાં શેક થાય, શરીરમાં અનેક જાતના વર્ષો થયા કરે અને નાભિથી અકસ્માત, હેડકી ઉત્પન્ન થાય તે (આવાં લક્ષણવાળાનું) બે મહિને મરણ થાય. ૧૫૬, ૧૫૭.
जिहवा नास्वादमादत्ते मुहुः स्खलति भाषणे । श्रोत्रे न शृणुतः शब्दं गंधं वेत्ति न नासिका ॥ १५८ ।। स्पंदेते नयने नित्यं दृष्टवस्तुन्यपि भ्रमः । नक्तमिंद्रधनुः पश्येत् तथोल्कापतनं दिवा ॥१५९ ॥ न च्छायामात्मनः पश्येत् दपणे सलिलेपि वा। अनभ्रां विद्युतं पश्येत् शिरोऽकस्मादपि ज्वलेत् ॥१६०॥ हंसकाकमयूराणां पश्येच्च कापि संहतिम् ।। शीतोष्णरखरमृद्वादेरपि स्पर्श न वेत्ति च ॥ १६१ ।। अमीषां लक्ष्मणां मध्या-घदैकमपि दृश्यते । जंतोभवति मासेन तदा मृत्युने संशयः ॥ १६२ ॥
पंचमिः कुलकम જીભ સ્વાદને જાણ ન શકે. બેલતાં વારંવાર ખલન થાય, કાન શબ્દ ન સાંભળે, નાસિકા ગંધ ન જાણી શકે, નિરંતર નેત્ર ફરક્યા કરે, દેખેલી વસ્તુમાં પણ ભ્રમ થાય, રાત્રે ઈંદ્રધનુષ્ય દેખે, આરિસામાં કે પાણીમાં પિતાની આકૃતિ ન દેખાય, વાદળ વિનાની વિજળી જોવે, કારણ વિના પણ મસ્તક બળ્યા કરે, હંસ, કાગડા અને મયુર, (મોર) નાં કોઈ પણ ઠેકાણે મૈથુન સેવન (વિષય સેવન) જોવામાં આવે, ટાઢા, ઉના, બરછટ અને સુંવાળા સ્પર્શને જાણું ન શકે; આ સર્વ લક્ષણોમાંથી જો કોઈ એક પણ લક્ષણ માણસને દેખાય છે તે માણસનું મરણ એક મહિનામાં થાય એમાં કાંઈ સંશય ન જાણ. ૧૫૮, ૧૫૯, ૧૬૦, ૧૬૧, ૧૬૨.
