Page Text
________________
યોગશાસ,
(૯)
અર્થ:-ભલે ચપલ સ્વભાવવાળી લક્ષ્મી જતી રહે, ભલે વિવેક આદિ ગુણે ચાલ્યા જાય, અને પ્રયાણ કરવા તત્પર એવા પ્રાણ પણ જાય, પણ મનુષ્યનું સર્વે કદાપી ન નાશ પામશે.
પછી અજુને હનુમાનને છતી સત્તના પ્રભાવે કનક મેળવ્યું હતું તે દષ્ટાંત આપ્યું, અને કહ્યું કે સત્વ એકલે હોય, અને શીયળ ન હોય તે તે નકામું. પછી શીયલનું દૃષ્ટાંત કલિકાલમાં થયેલ સંગ્રામ સેના કે જેણે રૂત વગર આંબો ફળવાળે કર્યો હતો તે કહ્યું. આથી કુમારપાળે ત્યાં જ પરનારીના ત્યાગને નિયમ ગુરૂ પાસેથી લીધી. પછી હંમેશ ઉપદેશામૃતનું પાન કરવા કુમારપાળ ઉપાશ્રયે આવતે, અને કેટલાએક દિવસ જયસિંહની સેવામાં રહી દધિસ્થળમાં ગયો.
સિદ્ધરાજની પુત્રની ઈચ્છા અને હેમરિ. સિદ્ધરાજને રાજ કરતાં કરતાં વૃદ્ધાવસ્થા આવી, દેવ દેવીઓની ઘણી માનતાઓ કરી, પણ પુત્ર થયો નહિ. આખરે તેણે હેમસૂરિ સાથે શત્રુંજય, ગિરનાર વિગેરે તીર્થની યાત્રા કરી, અને સૂરિને પૂછ્યું કે “મારે હવે પુત્ર થશે કે નહિ? સૂરિએ ત્રણ ઉપવાસ કરીને, અંબાદેવીને આરાધી. તેણે આવી ના કહી, તેથી સૂરિએ કહ્યું “તમેને પુત્ર થશે નહિ, તમારું રાજ્ય કુમારપાળને મળશે” “પછી રાજાએ બીજા પંડિત જોશીને બોલાવ્યાઃ તેમણે પણ તેવું જ કહ્યું. આથી રાજાને ખેદ થયે અને કુમારપાળને મરાવી નાંખવાથી સેમેશ્વરની કૃપાથી પુત્રની પ્રાપ્તિ થશે, એવી બેટી કલ્પના કરી કુમારપાળને મારવા છૂપા મારા સિદ્ધરાજે મોકલ્યા, અને લડાઈ કરી ત્રિભુવનપાળ (કુમારપાળના પિતા)ને મારી નંખાવ્યો; જ્યારે કુમારપાળનું પૂરય પ્રબળ હોવાથી તેને કંઈ ન થયું, અને સર્વ ઉપાયો મિથ્યા થયા. કુમારપાળને સંકટ ઘણું પડયા. પણ આખરે તેને સિદ્ધરાજની ગાદી મળી.
કુમારપાળનાં સંકટો અને હેમચંદ્રાચાર્ય. કુમારપાળ પ્રથમ પોતાના બનેવી કૃષ્ણદેવને ત્યાં પાટણમાં રહ્યો, પણ સિદ્ધરાજના માણસની નજર ચુકાવવી એ મહા મુશ્કેલ વાત હતી. તેણે યોગીનો વેષ લીધે, તેમાં પણ પકડાયા. ત્યાંથી નાશી એક ગામથી બીજે ગામ ફરવા લાગ્યો. તેનાં સર્વ વિતક તથા સંકટ અહીં અપ્રસ્તુત હોવાથી લખ્યાં નથી. પણ તેમાં એક કે જેમાંથી આપણું ચરિત્રનાયકે કુમારપાળને બચાવેલ છે તેની નેંધ લઈએ.
| SR No. | 006022 |
| Book Title | Yogshastra |
| Original Sutra Author | Hemchandracharya |
| Author | Kesharsuri |
| Publisher | Balchand Sakarchand Shah |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 416 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |