Yogshastra

SR No.: 006022
Original Sutra Author: Hemchandracharya
Author: Kesharsuri
Publisher: Balchand Sakarchand Shah
Publication Year: 1959
Total Pages: 416
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 9 MB

Page 27

યેગશાસ, કર્યું, એટલે શાસનદેવી પ્રગટ થઈ કે “આપના શિષ્ય હેમાચાર્ય તે પદવીને લાયક છે.” આથી મનમાં જે હતું તે દેવીએ કહેલ છે એ જાણી ગુરૂહર્ષિત થયા. ત્યારપછી તે નાગપુરિ જ્યાં ધનદ નાગને વણિક વસ હતે ત્યાં આવ્યાં ત્યાં શ્રી હેમાચાર્યને પાટ પર બેસાડી ગુરૂ શિષ્ય સાથે પાટણમાં આવ્યા.
શ્રી હેમચંદ્રજી અને મહારાજા સિદ્ધરાજ. આ વખતે મહારાજા સિદ્ધરાજ જયસિંહ પાટણમાં રાજ્ય કરતો હતો, તેને અને શ્રી હેમાચાર્યને મેળાપ થયો. વાતચિતપરથી આચાર્ય પર રાજાને બહુ પ્રીતિ થઈ, તેથી પિતાને ત્યાં આવી ધર્મોપદેશ કરવા રાજાએ વિનંતિ કરી. એક વખત રાજસભામાં શ્રી હેમસૂરિ બેઠા હતા, ત્યા રાજાએ પ્રશ્ન કર્યો કે “ખર ધર્મ કહે ?' સૂરિએ કહ્યું કે ધર્મની પરીક્ષા કરવી જોઈએ, અને તેમાં જે કસોટી કરતાં ખરે લાગે તે ખરો. આ ઉપર એ દષ્ટાંત આપું છું, તે પરથી સમજાશે–
યશેમતિ નામની નારી એક શંખ નામના વણિકને હતી. તે વાણી બીજી પર, અને તેમાં લુબ્ધ રહેવા લાગ્યું. આથી યશોમતિને દ્વેષ થશે, તેથી એક મંત્રવાદી પાસેથી મંત્રવાળી મૂળી લીધી કે જે ખવરાવવાથી ધણું બળદ થાય. યશોમતિએ તે પોતાના ધણીને ખવરાવી બળદ કર્યો, આથી શેકયે રાજાને વાત કરી. રાજાએ યશોમતિને તે બળદ આપ્યો. હવે યશોમતિ હંમેશાં તે બળદને ચારવા લઈ જાય છે. એક વખતે વિદ્યાધર અને વિદ્યાધરી વિમાનમાં બેસીને જતાં હતાં, ત્યારે વિદ્યાધરીએ યશામતિને રૂદન કરતી જોઈ અને તેના દુઃખનું કારણ પોતાના સ્વામી વિદ્યાધરને પૂછ્યું, તેણે કહ્યું પોતાના ધણીને બળદ કરેલ છે તે છે. ત્યારે ફરી વિદ્યાધરીએ દયા લાવી તેને ઉપાય પૂછ્યું. ત્યારે વિદ્યાધરે કહ્યું “જ્યાં તે નાર બેઠી છે ત્યાં એક જડીબુટ્ટી છે. તે જે બળદને ખવરાવે તે ફરી તે પુરૂષ થાય.” વિદ્યાધર પિતાની સ્ત્રીની સાથે ચાલ્યો ગયો, પણ યશોમતિએ, તે સાંભળ્યું એટલે જેટલાં ઘાસ ત્યાં ઉગ્યાં હતાં તે બધાં ચુંટી લઈ દરેક છોડ બળદને ખવરાવવા લાગી. આમાં શુદ્ધ મૂળીયું-જડીબુટી હતી તે ખવરાવી, એટલે તે બળદ પુરૂષ થયો.
આ દષ્ટાંત ઉપરથી હે મહારાજ ! આપ લક્ષ આપી દશન છે તે સર્વ પારખીને તેમાંથી સારો ધર્મ ગ્રહણ કરે. આવાં ગુરૂનાં વચન સાંભળી શ્રી સિદ્ધરાજ હર્ષિત થશે.