________________
લેખણની વિધિ બતાવે છે. સ્થળમાં જવું અથવા તેવાં સ્થળે નજીક ન હોય તે જીવજંતુ વજીત ઘેર અથવા અરણ્યવાળી જગ્યાએ સંલેખ કરવી, ત્યાં પ્રથમ ચાર પ્રકારના આહારને ત્યાગ કરી,નમસ્કાર મંત્ર જપવામાં તત્પર થવું, તથા સારી રીતે આરાધના કરી (પૂર્વના કરેલ પાપિ ગુરૂ સાથે, યા તે ન હોય તે પિતાની મેળે આવી) અરિહંતાદિ ચાર શરણને આશ્રય કરે. તથા આ લેક સંબંધી, પરલોક સંબંધો, જીવિત સંબંધી, મરણ સંબંધી આશંસાને (ઈચ્છાને) તથા નિયાણાનો ત્યાગ કરી, સમાધિરૂપ અમૃતથી સિંચાયેલ પરિષહ તથા ઉપસર્ગોથી નિર્ભય અને જીનેશ્વર વિષે યા આરાધના વિષે બહુમાન ધરતે આણંદ શ્રાવકની માફક સમાધ મરણ અંગીકાર કરે. ૧૪૮ થી ૧૫ર
વિવેચન-સંલેખના બે પ્રકારની છે. શરીર સંલેખના તથા કપાય સલેખના. અનશન કરવાની ઈચ્છા રાખનાર મજબુત શરીર વાળાએ તપશ્ચર્યા કરી હળવે હળવે શરીરને દુર્બળ કરવું તથા તેની સાથે ક્રોધ, માન, માયા, લોભાદિ કષાયોને વિશેષ પ્રકારે પાતળા કરી દેવા. મજબુત શરીરવાળાએ પણ પિતાનું આયુષ્ય નજીક જણાય તે શરીરને દુર્બળ કરવાનું છે. જ્ઞાન ધ્યાન થઈ શકતાં હોય તેવા શરીરને પાડી નાખવું એવી જ્ઞાનીની આજ્ઞા નથી, પણ જ્યારે જ્ઞાન ધ્યાન કાંઈ પણ હવે બની શકવું અશક્ય છે એમ જણાય, અથવા આયુષ્ય હવે ઘણા થોડા વખતમાં પૂર્ણ થવાનું છે તેમ સમજાય ત્યારે મરણાંત સંલેખના યા અણસણ કરવાનું છે. અણસણ કરવાની ભૂમિકા બહુધા તીર્થકરેનાં કલ્યાણકવાળી હોય તે વિશેષ શ્રેષ્ટ છે, કેમકે પરિણામ વિશુદ્ધિમાં તેવાં સ્થળ વિશેષ અનુકૂળ છે. તે ન હોય તે ઘર કે અરણ્ય કોઈ પણ નિર્જીવ ભૂમિકામાં જઈ અણસણ કરવું. અણસણ કર્યા પહેલાં આ જન્મ પયતના સર્વ પાપ ગુરૂ સાક્ષીએ યા તેમના અભાવે આત્મ સાક્ષીએ આળવવાં છેલ્લે અણસણ હેવાથી સાધુના વ્રત અંગીકાર કરી લેવા. સર્વ જીવોને ખમાવી, ચાર પ્રકારના આહારનો ત્યાગ કરી, ચાર શરણ લઈ ધર્મ ધ્યાનમાં તત્પર થઈ રહેવું. તેમજ અણસણ કરી આ લેક સંબધી મનાવા પૂજાવાની દરકાર ન રાખવી. પરલેકે દેવાદિ