________________
ન્યાઅલીકાદિ અસત્યા બતાવે છે.
૧૦૯
ગૃહસ્થાનુ` બીજી' સત્ય વ્રત (છું ખેલવાનુ ફળ.) मन्मनस्त्वं कालत्वं मूकत्वं मुखरोगिता ।
वीक्ष्यासत्यफलं कन्या - लीकाद्यसत्यमुत्सृजेत् ॥ ५३ ॥
મન્મનપણું, ન સમજાય તેવી રીતે ખેલવાપ, મૂહૂંગાપણું', અને માંઢામાં થતા રાગે! આ સર્વ અસત્ય ખેલવાનાં કળા છે, એમ જાણીને કન્યાલીકાદિ અસત્ય ખેલવાને ત્યાંગ કરવા. ૫૩.
·0
કન્યાઅલીકાદિ અસત્યા અતાવે છે.
कन्यागो भूम्यलीकानि न्यासापहरणं तथा । कूटसाक्ष्यं च पंचेति स्थूलासत्यान्यकीर्तयन् ॥ ५४ ॥ કન્યા સંબંધી, ગાય સંબંધી, ભૂમિ સંબંધી, થાપણ - ળવવા સંબંધી, અને ખાટી સાક્ષી ભરવા સંબંધી આ પાંચ મેાટાં અસત્યા કહેવામાં આવ્યાં છે. ૫૪.
વિવેચન—જુઓ કે મનુષ્યએ કાંઇ પણ અસત્ય ખેલવું ન જોઇએ. તેમાં પણ સર્વથા અસત્ય ખેલવાના ત્યાગ નથી કરી શકતા, તેઓએ સ્થુળથી એટલે મેટાં મેટાં અસત્યના ત્યાગ - રવાજ જોઈએ. તેજ બતાવે છે કે કન્યાના સબંધમાં અસત્ય નખાલવું. નાની હોય ને મેાટી કહેવી, દૂષણવાળી હોય અને નિર્દોષ કહેવી વગેરે, સદોષ છતાં નિર્દોષ કહી આપસમાં વિવાહિત કરવાથી તેઓની આખી જીંગી કલેશિત નીવડે છે. કન્યાના ઉપલક્ષણથી કાઈ પણુ મનુષ્ય વ્યક્તિના સંબંધમાં, અસત્ય ન ખાલવું.
ગાયના સંબંધમાં જીરૂં' ન ખેલવું. ઉપલક્ષણથી સ જનાવરાના સંબધમાં સમજી લેવું.
જમીન પરની હાય તેને પાતાની કહી દબાવી પાડવી વિગેરે જમીન સંબંધી અસત્ય ન ખેલવું.
સારા માણુસ જાણી વગર લેખે યા વગર સાક્ષીએ કાંઇ પણ વસ્તુ પાતાને ત્યાં રાખી હાય, તેને દબાવી પાડવી, યા ધણી મરણ પામ્યા હાય અને તેનાં સગાં વહાલાંઓને ખબર ન હોય યા હાય પણ મજબુત પુરાવા ન હેાવાથી તેને છુપાવવી કે આળખવી, જેમ કે અમારે ત્યાં તેણે મૂકીજ નથી. આમ વિશ્વાસઘાત કરવા નહિ, યા થાપણુ એળવવી નહિ.
