________________
હિંસાના ઉપદેશક શાસ્ત્રકાર પર આક્ષેપ ૧૦૫ તેમના શાસ્ત્રોમાં આ પ્રમાણે હિંસ કરવાનું કહ્યું છે.
यज्ञार्थ पशवः सृष्टाः स्वयमेव स्वयंभुवा । यज्ञोऽस्य भूत्यै सर्वस्य तस्माद्यज्ञे वधोऽवधः ॥ ३३ ॥
औषध्यः पशवो वृक्षास्तिर्यचः पक्षिणस्तथा। यज्ञार्थ निधनं प्राप्तः प्राप्नुवंत्युच्छ्रिति पुनः ॥ ३४ ॥ मधुपर्के च यज्ञे च पितृदैवतकर्मणि ! अत्रैव पशवो हिंस्या नान्यत्रेत्यब्रवीन्मनुः ॥ ३५॥ एष्वर्थेषु पशून् हिंसन् वेदतत्त्वार्थविद्विजः ।
आत्मानं च पशूश्चैव गमयत्युत्तमां गतिम् ।। ३६ ॥ બ્રહ્માએ પોતેજ યજ્ઞને માટે પશુઓ બનાવ્યાં છે. યજ્ઞ આ સર્વ પ્રાણીઓની વિભૂતિ (કલ્યાણ) ને માટે છે. યજ્ઞમાં જે વધા થાય છે, તે વધ ન કહેવાય. હાલ પ્રમુખ ઔષધીઓ, બકરા આદિ પશુઓ, વૃક્ષે, ગાય, ઘોડા આદિ તિય અને કપિજલ આદિ પક્ષીઓ, યજ્ઞને માટે મરણ પામેલાં ફરી ઉગ્રતા (ઉંચી ગતિ, લાંબુ આયુષ્ય વિગેરે) પામે છે. મનુ કહે છે કે (મધુપર્ક ક્રિયા વિશેષ) માં, જ્યોતિર્ણોમાદિ યજ્ઞમાં, અને પિતૃઓનાં અથવા દેવતાનાં કર્મો જે મહાયજ્ઞો તેમાં આટલે ઠેકાણે જ પશુઓ મારવાં, પણ બીજે ઠેકાણે મારવાં નહિ. વેદના તત્વાર્થને જાણનારે બ્રાહ્મણ આ પૂર્વે કહેલ કાર્યોમાં પશુઓની હિંસા કરતે પોતાને અને પશુઓને ઉત્તમ ગતિમાં પહોંચાડે છે. ૩૩-૩૬. આવા હિંસક શાસ્ત્રોપદેશકોના સંબંધમાં આચાર્ય શ્રી
ને અભિપ્રાય. ये चक्रुः क्रूरकर्माणः शास्त्रहिंसोपदेशकाः । क्व ते यास्यति नरके नास्तिकेभ्योऽपि नास्तिकाः॥३७॥ वरं वराकश्चार्वाको योसौ प्रकटनास्तिकः । वेदोक्तितापसछद्मछन्नं रक्षो न जैमिनिः ॥३८॥ देवोपहारव्याजेन यज्ञव्याजेन येऽथवा धनंति जंतून गतघृणा धोरां ते यांति दुर्गतिम् ॥ ३९ ॥
