________________
હિંસા કરવાથી બ્રહ્મહત્ત ચક્રવતી નરકે ગયો. ૯૯ નથી. આથી જ જ્ઞાની પુરૂષ આ વિષયને ઝેરની ઉપમા આપે છે અને જેમ બને તેમ તેનાથી મુકત થવા માટે એને બોધ આપે છે, ભડભડાટ કરતી અગ્નિની જવાળાઓ ચારે બાજુ પ્રસરતી જોઈ કુવર જા. વરઘનું તે જાગતેજ હતું, વ્યાકુળ થઈ આગ લાગવાનું કારણ અને તેનાથી બચવાને ઉપાય કુમારે વરધનુને પૂછયે. વરધનુએ માતાનું અને દીર્ધપૃષ્ણનું કાર્ય વિશેષ પ્રકારે સમજાવ્યું અને અત્યારે નાશી છુટયાસિવાય બીજો કેઈ ઉપાય રહ્યો નથી; કેમકે રાજ્ય દીપૃષ્ટ સ્વાધીન કરી લીધું છે, વિગેરે કુમારને સમજાવ્યું; નાસી છુટવા માટે આડી શિલા આવેલી સુરંગ બતાવી, પાટના પ્રહારથી બ્રહ્મદત્ત શિલા કાઢી નાખી અને ત્યાંથી બન્ને જણ ચાલ્યા ગયા. અન્ય રાજ્યોમાં ફરતાં અને છુપાવેશમાં રહેતાં આ કુમારે પૂર્વનાં સુકૃત કમને લઈને અનેક રાજકુમારિકાઓ અને મોટી ઋદ્ધિ એકઠી કરી. છેવટે દીર્ધપૃષ્ટ રાજાને યુદ્ધમાં મારી પિતાના રાજ્યને માલિક થયે. અનુક્રમે છખંડ સુધી ચક્રવતી બિરૂદ ધારણ કર્યું.
જ્યારે બ્રહ્મદત્તને દીર્ધ પૃષ્ટ રાજાના ભયથી નાસી જવું પડયું હતું ત્યારે મુશ્કેલીના વખતમાં એક બ્રાહ્મણે તેને સહાય કરી હતી. બ્રહ્મદરે તેને કહ્યું હતું કે બ્રહ્મદત્ત ચક્રવતી ગાદી ઉપર બેઠા છે એમ તું સાંભળે ત્યારે મારી પાસે આવજે. હું તારૂં દારિદ્ર દૂર કરીશ. તે બ્રાહ્મણ બ્રહ્મદત્તને મળે. બ્રહ્મદરે તેને જે માગે તે આપવાનું કહ્યું. બ્રાહ્મણે પોતાની સ્ત્રીની શિક્ષાથી નિરંતર જુદે જુદે ઘેર ભેજન કરવું અને એક મહોર દક્ષિણમાં મળે એવું વચન માગ્યું. રાજાએ તે સ્વીકાર્યું. પહેલે જમવાને વારે બ્રહ્મદત્ત ચકવતીને પિતાનેજ ઘેર આવ્યો. રાજાએ ઘણી સારી રસોઈ જમવામાં પીરસાવી, પરંતુ બ્રાહ્મણે હઠ લીધી કે જે ભોજન તમે કરે છે તેજ અમને આપે. રાજાએ ઘણે સમજાવ્યું કે ચકવતનું ભેજન બીજાને પચે નહિ, માટે તેને આગ્રહ ન કર. છતાં બ્રાહ્મણે તેનું કહેવું માન્ય ન કર્યું, અને ઉલટું મેણું માર્યું કે આટલું ભેજન જે રાજા આપી શકતે નથી તે બીજું શું આપશે? આથી નિરૂપાયે રાજાએ તેના કુટુંબને પિતાનું ભેજન આપ્યું. આ ભજન કરવા પછી તે બ્રાહ્મણનું