________________
ચારિત્ર વન ઉપસ’હાર,
૭૩
ઉપસગ જેવા પ્રસંગે પણ કાયાત્સગ માં (ધ્યાનમાં) રહેલા મુનિના શરીર સંબંધી જે સ્થિર ભાવ (સ્થિરતા) તેને કાયક્રુતિ કહે છે. ૪૩ અથવા ખીજી રીતે કાયદ્ગુપ્તિ બતાવે છે. शयनासननिक्षेपा ऽऽदानचंक्रमणेषु यः । स्थानेषु चेष्टानियमः, काय गुप्तिस्तु सारा || ४४ ॥ શયન કરવું, આસને બેસવુ, મૂકવુ લેવું અને ચાલવુ વિગેરે સ્થાને, તે તે ક્રિયાના સંબંધમાં નિયમ રાખવા, તેને ખીજી રીતે કાયક્રુષિ કહે છે. ૪૪
एता चारित्रगात्रस्य जननात् परिपालनात् । संशोधनाच्च साधूनां मातरोऽष्टौ प्रकीर्तिताः ॥ ४५ ॥ જેમ માતા પુત્રના શરીરને પેઢા કરે છે, દુધાદિ પાઈ શરીરનું રક્ષણ કરે છે. અને મળમૂત્રાદિથી શુદ્ધ કરે છે, તેમ આ પાંચ સમિતિ અને ત્રણ ગુપ્તિ, ચારિત્ર રૂપ શરીરને પેઢા કરતી હોવાથી સાધુઓને આઠે માતા સમાન કહેલી છે. ૪૫. ચારિત્ર વર્ણન ઉપસ`હાર
सर्वात्मना यतींद्राणामेतच्चारित्रमीरितं । यतिधर्मानुरक्तानां देशतः स्यादगारिणाम् ।। ४६ ।। આ ઉપર વર્ણન કરવામાં આવ્યું તે સર્વવિરતિ ચારિત્ર ધારણ કરનાર મુનીદ્રોને (મુનીઓને માટે છે. યતિધર્મ ઉપર પ્રેમવાળા ( પણ તે પ્રમાણે આદરવામાં અશક્ત ) ગૃહસ્થીઓ માટે તે ચારિત્ર દેશથી (અમુક વિભાગથી) હોય છે. ૪૬.
વિવેચન—ચારિત્રના અધિકારી પરત્વે એ વિભાગા કરવામાં આવ્યા છે. એક સવિરતિ; ખીજી' દેશવિરતિ. પૂર્વે વર્ણન કરેલ પાંચ મહાત્રતા મૂલગુણ અને આઠ પ્રવચન માતા ઉત્તર ગુણને જે પૂર્ણ રીતે પાળી શકે તે સવિરતિ કહેવાય છે. આ સર્વ વિરતિ ત્યાગીઓથીજ બની શકે છે. તે પ્રમાણે જેએ પૂર્ણ આદર ન કરી શકે પણ સાધુધર્માંમાં પ્રેમવાળા હોય તેમણે તે સ્થિતિ મેળવવા માટે અને પેાતાની ચાગ્યતામાં વધારો કરવા માટે દેશવરત
