Page Text
________________
બીજા મહાવ્રતની ભાવના. જો તે થઈ ગયું છે તેમ કહે તે તેની આબરૂ જાય, લેકમાં અને પકીર્તિ થાય અથવા માર પડે કે વસ્તુને વિનાશ થાપ, વિગેરે ભયનાં કારણોને લઈને જૂઠું બોલે છે. તે કાર્યને છુપાવે છે. જ્ઞાની પુરૂષો કહે છે કે તેવા પામર જી બેવડા દંડાય છે. એક તે અકાર્ય કર્યું, તેનાથી કર્મબંધન તો થયું જ. વળી તે અકાર્ય છુપાવવા માટે જૂઠું બોલે છે. આમ એકતે વિષ અને પાછું વઘાયું એમ બંને રીતે કર્મ બાંધે છે. ગુરૂજી કહે છે કે આ ચેડા વખતના સંગવાળો અને સારું દેખાડવા માટે તેમના ભયથી તું જૂઠું બોલે છે પણ તારે તારા આત્માને ભય સાથે રાખવે જોઈએ. એ લોકો ! થોડા વખતના સંગવાળા ને રાજી રાખવા અને નિરંતરના સંગવાળા પિતાના આત્માને કષ્ટમાં નાખો, ભવભવમાં જૂઠું બોલી રખડાવ, મારે કે રીબાવો એ કઈ રીતે તમને લાયક નથી. તેમ લોકોને રાજી રાખવાથી પણ તે પાપ છુપું રહેવાનું નથી અકાર્ય કરી તેને પશ્ચાતાપ કરે, તેની માફી માગે, તેને છુપાવે નહિ અને તેનું પ્રાયશ્ચિત કરી શુદ્ધ થાઓ. ૩.
ચોથું ક્રોધથી અસત્ય બોલાય છે. ક્રોધના આવેશમાં મનુબે પિતાનું ભાન ભુલી જાય છે. આત્મામાં એક જાતને મહાન વિકાર પેદા થાય છે. અને તેની છાયા ભ્રકુટિની ભીષણતા, અધરનું ઝૂરવું, મુખની લાલાશ અને શબ્દના વિપરિતપણા રૂપે બહાર આવે છે. કોઈને પરાધીન થએલા મનુષ્યોને વાયાવાગ્યનું કે કર્તવ્ય અકર્તવ્યનું ભાન રહેતું નથી, તેથી અસત્ય બેલાય છે, જૂઠું કલંક બીજાને અપાય છે અને સત્યાસત્ય નિંદા પણ થાય છે. જ્ઞાની પુરૂ
એ આવે ઠેકાણે બહુ સાવચેત રહેવાનું છે. પ્રથમ તે કોઈને પ્રવેશ કરવાજ ન દે. કદાચ થઈ આવ્યું તે વચન દ્વારા કે કાર્ય દ્વારા તેના ઉદયને નિરોધ કરે, તેને નિષ્ફલ કરે, અરે ઉદયરેધ ન કરી શકાય છે તેવા પ્રસંગોમાંથી છેડે વખત દૂર ચાલ્યા જવું, અથવા તે તે કાર્ય બીજા વખતને માટે મુલતવી રાખવું. આમ ગમે તે ઉપાયે કરી કોઈને નિષ્ફળ કરે અને તેનાથી પ્રેરાઈ અસત્ય ન બોલવું. આચાર્ય શ્રી કહે છે કે આ હાંસી લેજ, ભય અને ક્રોધનાં પચ્ચખાણ કરવાં જોઈએ.
| SR No. | 006022 |
| Book Title | Yogshastra |
| Original Sutra Author | Hemchandracharya |
| Author | Kesharsuri |
| Publisher | Balchand Sakarchand Shah |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 416 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |