________________
શ્રી. નિગોદ છત્રીશી-ભાષાન્તર.
[૨૩૫]
હના અંગુલના અસંખ્યાતમાભાગની હોય છે. હવે નિગોદ વિગેરેની સમ અવગાહનાનું સમર્થન કરે છે.
અવતરણ–પૂર્વગાથામાં એકજવના પ્રદેશની સંખ્યા અને નિગોદાદિ ત્રણની સરખી અવગાહના કહી. હવે આ ગાથામાં તે નિગાદની તેમાં રહેલાજીવની અને ગોળાની એ ત્રણેની અવગાહના સરખી કેમ હોય? તેનું કારણ દર્શાવે છે. जम्मि जिओ तंमेव निगोओ, तो तम्मि चेव गोलोऽवि निप्फजइ जं खित्ते, तो ते तुल्लावगाहणया ॥१४॥
જાથા–જે ક્ષેત્રમાં (જેટલા ક્ષેત્રમાં) નિગાદને એક જીવ અવગાહે છે, તેટલાજ તે ક્ષેત્રમાં એક નિગદ (અનંત સાધારણશરીરીજી) અવગાહે છે, અને તેટલાજ તે ક્ષેત્રમાં નિશ્ચય એક ગાળે પણ જે કારણથી નિપજે છે, તે કારણથી તે ત્રણેની સરખી અવગાહના હોય છે,
દોરાર્થ—અંગુલુના અસંખ્યાતમાભાગપ્રમાણુ અસંખ્ય આકાશપ્રદેશરૂપ જેટલા જે ક્ષેત્રમાં એક જીવ અવગાહે છે તે જ ક્ષેત્રમાં એક નિગાહ પણ અવગાહે છે. કારણકે નિગોદના છે નિગાદમાંજ સર્વત્ર વ્યાપ્ત થઈને રહે છે, તો એટલે ત્યારબાદ તેજ ક્ષેત્રમાં અથવા તેજ એક નિગદમાં ગળે પણ નિપજે છે. કારણકે વિક્ષિત એક નિગદની અવગાહના સિવાય બીજી શેપ (વિષમાવગાહી) નિગોદાની અવગાહના બીજા ગાળામાં સંકમીને રહેલી હોવાથી ગાળાની અવગાહના નિમેદની અવગાહના જેટલીજ હોય છે.
૧ અહિં ભાવાર્થ એ છે કે વિશ્વમાવગાહી નિગોદના જેટલી અવગાહના વિવક્ષિત નિગોદાવગાહમાં છે તેટલી વિવક્ષિત ગેળામાં ગણાય, અને જેટલી અવગાહના વિવક્ષિત ગોળાથી બહાર બીજી નિગોદની અવગાહનામાં સંક્રમી છે તેટલી અવગાહના બીજા ગેળા તરીકે ગણાય, પણ ગોળા તે એક નિગોદાવવાહ જેટલે સંપૂર્ણ ગણવો. પરંતુ વિષમાવગાહી નિગોદેના જૂદા જુદા ગોળા ગણવા નહિં, જો કે સમાવગાહી નિગેને સસ
