________________
શ્રી નિદછત્રીશી-ભાન્ત. [૩૧]. માંજ (પિતાના ઉત્પત્તિ સ્થાનમાંજ સ્વરૂપે (બાદરનિગાદપણે ) ઉપજી શકે છે, અથવા હેઈ શકે છે, પરંતુ સૂક્ષ્મનિગોદની પેઠે સવ સ્થાને ઉપજતા કે હતા નથી, તે કારણથી જે જે સ્થાને તે બાદર નિગોદાદિ છવો હોય તેવા જ સ્થાનમાં એ તાત્વિક (નૈશ્ચયિક) ઉત્કૃષ્ટપદ હોય છે. એ તાત્પર્ય છે. તે જ વાત દર્શાવે છે.
અવતરણ–પૂર્વગાથામાં બાદરનિગોદાદિની પણ અવગાહના અને જીવપ્રદેશે આવી પડ્યા હોય તો ઉત્કૃષ્ટપદ થાય એમ કહ્યું, તો ઉત્કૃષ્ટપદ કરવા માટે બાદરનિગોદાદિષ્ટને ગ્રહણ કરવાનું કારણ શું ? इहरा पडुच्च सुहुमे, बहुतुल्ला पायसो सगल गोला। तो बायराइ गहणं, कीरइ उक्कोसयपयंमि ॥११॥
જાથાર્થ –અન્યથા જે કેવળ સમ્મનિદાને આકરિજે ( ગાળામાં જીવપ્રદેશની ગણત્રી કરીયે તો) પ્રાય: સવે ગેળા અતિતુલ્ય (બરાબર સરખી સંખ્યાયુક્ત જીવપ્રદેશવાળા) હોય છે, તે કારણથી ઉત્કૃષ્ટપદમાં બાદરનિગદ આદિજીનું ગ્રહણ કર્યું છે.
રોવાર્થ ફક્ત એટલે અન્યથા-બીછરી એટલે બાદરનિગોદાદિ ગ્રહણ કર્યા વિના કેવળ સૂક્ષ્મનિગોદાના આશ્રયથી (ગોળએમાં જીવપ્રદેશે ગણીએ તે) લકાતવર્તી ખંડગાળા નહિ પણ લોકની અંદર રહેલા સંપૂર્ણ ગેળા (અખંડોળા) રાણા એટલે નિગાદજીની પ્રાય:-ઘણું કરીને સરખા હોય છે. અહિ પ્રાય: શબ્દ (મૂળગાથામાં કહે તેનું કારણ એ છે કે સર્વે ગેળાઓમાં સૂક્ષ્મનિદે પણ તદ્દન સરખી સંખ્યામાં નથી હોતી કઈ કઈ ગાળા) એકાદિનિગેદવડે અધિક હોય અથવા ન્યૂન પણ હોઈ શકે. તેથી તે (એકાદિનિગાટ ન્યૂનાધિકનો) દોષ (સરખાપણને વિધ) ટાળવા માટે (-પ્રાય: શબ્દ ગ્રહણ કર્યો) છે, એ કારણથી (એટલે સર્વ અખંડગાળામાં સૂક્ષ્મનિવેદે પ્રાય: સરખી સંખ્યાએ હેવાથી) કેઈપણ નિયત ઉત્કૃષ્ટપદ પ્રાપ્ત થતું નથી, અને તે કારણથીજ બાદરનિગોદાદિજીનું ગ્રહણ કર્યું છે.
અહિં અભિપ્રાય એ છે કે અંગુલના અસંખ્યાતમાભાગ
