________________
બન્ધછત્રીશી–ભાષાતર.
[૧૫૧]
હવે દારિકના સર્વરનું અત્તર કેટલું ? ઉત્તર-૩ સમયન્યન ભુલકભવ પ્રમાણ (એટલે ૨૫૬ આવલિકામાં ૩ સમયન્યુને) છે. તે કેવી રીતે? તે કહેવાય છે કે-૩સમયની વકગતિવડે
દારિકશરીરીપણું પામે, તેમાં ૨ સમય અનાહારક અને ત્રીજે સમયે ( આહારકહેવાથી) સવબધેક થાય અને ક્ષુલ્લક ભવ
અને તમોએ દિતીયાદિ સમયથી સર્વકાળ દેશ બન્ધ કહ્યા જેથી ભવના અત્યસમયે પણ દેશબધ એટલે દેહપુદ્ગલોનું ગ્રહણત્યાગ ઉભય કહો છો તે ભવાત્યસમયે કેવળપરિપાટ અને દેશબન્ધ એ બે વિરૂદ્ધ ભાવ કેમ સંભવે ? કહ્યું છે કે-રંઘોથમ, તદેવ viાર ૩રામિ संघायणपरिसाडण, खुड्डागभवं तिसमऊणं ।१६३। भाष्यगाथा।
" (ઇતિ શ્રી આવશ્યકસૂત્રે) અર્થ:–ઔદારિક શરીરને વિષે કેવળ સંઘાત ૧ સમય છે, તેમજ કેવળ પરિણાટ (ત્યાગ) પણ ૧ સમય છે, અને સંધાતપરિપાટ રૂપ મિશ્રભાવ ૩ સમયજૂન સુલ્લકભપ્રમાણ છે ( અહિં સંઘાત તે ચાલુ પ્રકરણને સર્વબબ્ધ છે, સંઘાત પરિપાટ મિશ્ર તે ચાલુ પ્રકરણને દેશબધ છે, (અને કેવળ પરિશાટને સ્થાને આ પ્રકરણમાં કંઈ નથી.)
૩ત્તર–અહિં જે સમયે (ઉત્પત્તિના પ્રથમસમયે) ઔદારિકાદિકનો સંઘાત છે તે સર્વબબ્ધ છે, અને સંધાતપરિશાટ રૂ૫ મિશ્રકાળમાં દેશબબ્ધ છે એ અભિપ્રાય બરાબર છે, પરંતુ જે સમયે કેવળ પરિપાટ તે સમયે દેસબન્ડને અભાવ માનો તે અભિપ્રાય યોગ્ય નથી, કારણ કે કેવળ પરિશાટ તે પરભવના પ્રથમસમયે ગણાય છે, પરંતુ પૂર્વભવના અત્યસમયે નહિં. જેથી જુગતિમાં પરભવના પ્રથમસમયે સંઘાત અને પરિપાટ બન્ને મિશ્ર હોય છે, અને બે સમયની એકવક્રાગતિમાં પરભવના પ્રથમસમયે કેવળ પરિશાટ અને બીજે સમયે કેવળસંઘાત અને ત્રીજા સમયથી ભવપર્યન્ત સંધાતપરિપાટ મિશ્ર હોય છે, તથા ૩ સમયની દિવઝાગતિમાં પરભવના પ્રથમ સમયે કેવળ પરિણાટ, બીજે સમયે ન પરિપાટ કે ન સંઘાત, અને ત્રીજેસમયે કેવળસંઘાત (એટલે ઉત્પત્તિસ્થાને પહોંચ્યા બાદ પહેલેસમયે સર્વબન્ધ) અને પરભવના ચોથાસમયથી એટલે ઉત્પત્તિસ્થાને પહોચ્યાબાદ બીજાસમયથી સંઘાત પરિપાટ મિત્રભાવે હોય છે એટલે દેશબન્ધક હોય છે. એ સ્વરૂપ વિચારતી સમજાય છે કે ઉત્પત્તિસ્થાને પ્રથમસમયે સર્વજન્ય અને સંધાત તથા દ્વિતીયસમયથી ભવપત દેશબધ અને સંધાતપરિશાટે મિશ્ર એ બે બે ભાવ