________________
બન્ધ છત્રીશી–ભાષાન્તર.
[૧૧૩] નાથાર્થ –તે અબન્ધક છે અને સર્વબલ્પક અને રાશિના પ્રમાણથી તો તુલ્ય છે, પરંતુ સંખ્યાના પ્રમાણથી તો અબન્ધક છે અધિક છે, અને તેઓ જે રીતે અધિક થાય છે તે રીતિ સાંભળે છે ૬ |
કીર્થ –એ પ્રમાણે સર્વબન્ધક જીની ૩ રાશિઓ થઈ, અને અબધેક જીવોની પણ ત્રણજ રાશિઓ થઈ, કારણ કે રાશિના ભેદ સમયના ભેદે થયેલા છે. અને એ પ્રમાણે તે અબન્ધક અને સર્વબન્ધક છે જે કે રાશિપ્રમાણથી કસરખા
૧૬-૧ ઋજુગતિસર્વબન્ધક, ૨ એકવક્રા સર્વબન્ધક, ૩ દિવક્રા સર્વબલ્પક એ ત્રણ રાશિ સર્વબલ્પકની ગણાય. તે ત્રણે સમકાળે એક સમયે પ્રાપ્ત થાય છે.
૨-૩ -૧ એકવક્રા અબન્ધકની, ૨ દિવક્રા પ્રથમસમયવર્તીઅબધૂકની, અને ૩ જી રાશી વિક્ર દ્વિતીયસમયવર્તીઅબધૂકની, એ પ્રમાણે ૩ રાશિ અબધૂકજેની તેપણ સમકાળે એક સમયે પ્રાપ્ત થાય છે. અર્થાત ૩ રાશિસર્વબન્ધકની અને ૩ રાશિ અબકની એ પ્રમાણે સમકાળે એક સમયે ૬ રાશિ પ્રાપ્ત થાય છે.
હજી પણ વાચકવર્ગને કદાચ સમજ ન પડવાને સંભવ હોય તે નીચે અંકસ્થાપનાપૂર્વક વિશેષ સ્પષ્ટ વિગત લખાય છે તે ઉપર ધ્યાન આપવું.
ધારો કે અવસર્પિણીના પ્રથમ સમયે ( ઋજુગતિકજીવો માટે અલ્પક્ષેત્રહોવાથી) ૧૦૦૦ છોને (એકહજારજીને) ૧ રાશિ અજુગતિએ નિકલ્યો, બીજે ૧૦૦૦૦૦ (એકલાખ) જીવોનો 1 રાશિ (ઋજુગતિકક્ષેત્રથી એવક્રાનું ક્ષેત્ર અસંખ્યગુણ હોવાથી ૧ લાખ જીવોનો રાશિ) એકવક્રાગતિએ નિકળ્યો, અને (એકવઝાના ક્ષેત્રથી ધિવક્રાનું ક્ષેત્ર અસંખ્યગુણ હોવાથી) ૧૦૦૦૦૦૦૦ (એકકેડ ) જેને ૧ રાશિ ધિવક્રાગતિએ નિકળે. હવે જે ઋજુગતિવાળા ૧૦૦૦ જેવો છે તે તે સર્વે તે જ સમયે સર્વબન્ધક થઈ ગયા, અને એકવક્રાવાળા ૧ લાખ છે તે તે એ સમયે અબન્ધકપણામાં રહ્યા, અને દિવાવાળા ૧ ક્રોડજી પણ અબલ્પક રહ્યા.
હવે અવસર્પિણીના બીજે સમયે પ્રથમ સમયે નિકળેલા જુગતિક દેશબન્ધક થયા, પ્રથમસમયનિર્ગત એકવક્રાગતિવાળા છ સર્વબલ્પક થયા, અને પ્રથમસમયનિર્ગત દિવક્રાગતિવાળા જેવો અબલ્પક રહ્યા છે, પરંતુ
