________________
પુદ્ગલ છત્રીશી-ભાષાન્તર.
[૧] અવતરણ–પૂર્વગાથાઓમાં જે પુલોની વૃદ્ધિહાનિનું સ્વરૂપ કહ્યું કે આ ત્રણ ગાથાઓમાં અંકસ્થાપનના ઉદાહરણથી દર્શાવે છે – एएसिं रासीणं, णिदरिसणमिणं भणामि पच्चरकं ।। बुढ़िए सबपुग्गल, जावं तावाण लक्खा उ ॥३३॥ इकं च दो अपंच य, दसयसहस्साइँ अप्पएसाणं ॥ માવા મિસ, વાવ નહોદ્દur lી.
થા–એ ચારે રાશિઓની વૃદ્ધિહાનિ સમજવા માટે આ પ્રત્યક્ષ ઉદાહરણ કહું છું. જે સવપુગલો લોકમાં છે તે સર્વ પુદગલ ધારો કે ૧ લાખ છે, એ ૩૩
હવે ભાવાદિક અપ્રદેશપુલની ચારેરાશિઓ અનુક્રમે જે રીતે ઉપદેરોલી (કહેલી) છે તે ચારેરાશિઓ અનુક્રમે ધારે કે ૧૦૦૦-૨૦૦૦-પ૦૦૦- અને ૧૦૦૦ (એક હાર-બેહાર-પાંચહજર-અને શહાર) સંખ્યા પ્રમાણુની છે એમ જાણવું. ૩૪
ટોતા—-બને ગાથાના ટીકાથે ગાથા પ્રમાણે– ( એ પ્રમાણે અપ્રદેશપુદગલાની ચારે રાશિઓના અંક દર્શાવીને હવે સપ્રદેશપુદગલોની ચારેરાશિઓના અંક દર્શાવે છે.)
પુનઃ એજ ૧ લાખ યુગલોમાં કાળમાર્ગણાએ સઇદેશી અપ્રદેશીપણાનો વિચાર કરીએ તો એ ૧ લાખમાંના ૨૦૦૦ પુગલે જે કાળથી અદેશી છે તો બાકીના સર્વે ૯૮ ૦૦૦ પુદ્ગલે કાળથી સંપ્રદેશો જ રહ્યા.
પુનઃ એજ ૧ લાખ પુગલમાં દ્રવ્યમાર્ગણુએ સંપ્રદેશી અપ્રદેશીપણાનો વિચાર કરીએ તે એ ૧ લાખ પુદ્ગલોમાંથી ૫૦૦૦ પુગલ કાળથી અપ્રદેશ છે તે બાકીના સર્વે ૯૫૦૦૦ પુગલ કાળથી સંપ્રદેશ જ રહ્યા.
પુનઃ એજ ૧ લાખ પુદ્ગલોમાં ક્ષેત્રમાર્ગાણાએ સપ્રદેશી અપ્રદેશીપણાને વિચાર કરીએ તે જે ૧૦ હજાર પુલ ક્ષેત્રપ્રદેશ છે તે બાકીના સર્વે નેવું હજાર (૯૦૦૦૦) પુદગલે ક્ષેત્રથી સંપ્રદેશી જ રહ્યા.
એ પ્રમાણે હોવાથી આ ગાથાના અવતરણમાં જીજ્ઞાસુકૃત ગણત્રી અએ હેવાથી શ્રી ગ્રંથકતોએ દશાવેલી પુદગલની અન્યાશ્રિત વૃદ્ધિહાનિ સ્વભાવ સિદ્ધ છે.
