________________
( ૧૨ ) * છાયક સથિતદવે પ્રસન્ન થઈ તેને ચિંતામણિરન આપ્યું. ત્યારે તે પણ ખુશી થઈને પિતાના એક મલિનવસને છેડે તે ચિંતામણિ ૨ ન બાંધીને બરતરફ પાલવા લાગ્યા. માર્ગમાં રાત્રિએ તે એક મુસાફરખાનામાં નિદ્રાધીન થયે. એવામાં ત્યાં ઉતરેલા કેઈક ધૂને તેનું તે રત્ન કરી લે તેની જગાએ એક પત્થરને ટુકડે બાંધી દીધો. પ્રભાતે જાગ્યાબાદ તે પુયસાર હવે સુખવિલાસ ભેગવવાના અનેક વિતર્કો કરતોથકે પિતાનું તે વસ્ત્ર લઈ ઘેરતરફ ચાલવા લાગ્યા. ઘેર જઈ તેણે પોતાની સ્ત્રીને મોકલી સઘળા સ્વજનેને બેલાવી કહ્યું કે, સમુદ્રમાંથી મને ચિંતામણિરત્ન મળ્યું છે, એમ કહી તેણે તેની સમક્ષ વસની ગાંઠ છોડી તો તેમાંથી પત્થરને ટકડ નિક. તે જોઈ લેકએ હાંસી કરવાથી તે પણ ઝંખવાણું પડી પશ્ચાતાપ કરવા લાગે. માટે હે પદ્મશ્રી! તું તે મૂખ પુણ્યસારની પેઠે મેહનિદ્રાને વશ થઈ આ મનુષ્યભવરૂપી ચિંતામણીરત્નને ફોકટ ગુમાવીશ નહી. (૪)
ત્યારબાદ પદ્મસેનાએ કહ્યું કે, હે સ્વામી! મળેલા લાભથી સંતોષ નહી પામતાં જે માણસ અધિકની ઈચ્છા કરે છે, તે શિયાલની પદ ઉભય ભષ્ટ થાય છે. તે શિયાળનું ઉદાહરણ નીચે મુજબ છે.
- વનમાં રહેતા એ શિયાળને ક્યાંથી માંસનો એક ટુકડે મળવાથી તે મુખમાં રાખી નદીકિનારે આવ્યું. ત્યાં તેણે કાદવમાં કીડા કરતા એક સભ્યને જોયે, એટલે તુરતજ મુખમાંને માંસને ટુકડા કિનારા પર મૂકીને તે ભસ્યને પકડવા દે, એવામાં તે મ
સ્ય ઉડાં જલમાં અદશ્ય થઈ ગયે, અને કિનારાપર મૂકેલા માંસના ટુકડાને પણ એક સમળી ઉપાડી ગઇ. તે જોઈ તે શિયાળ દુ:ખ પામી રડવા લાગે. માટે હે સ્વામી! તમે પણ આ પ્રાપ્ત થયેલા ભાગને અનાદર કરી અનિશ્ચિત મોક્ષસુખની ઇચ્છા કરતાથકા તે શિયાળની પેઠે પસ્તાશે. (૫) - તે સાંભળી જ બૂકમારે કહ્યું કે, હે પદ્યસેના! હું વિન્માલિની પેઠે સીના વચનથી ઠગાઉ તેમ નથી. તે વિદ્યુન્માલિનું ઉદાહરણ નીચે મુજબ છે – "
વિતાઠયપર્વતપર ગગનવલ્લભ નામના નગરમાં વિન્યાલી અને મેઘરથ નામનાં બે વિદ્યાધર ભાઈઓ હતા. તેઓને એક