________________
લે એવું એ કામ છે. બધા લોકો એ કરી શકતા નથી. પૂ. મુનિ મહાત્મા જેવા જ કોઈ વિરલ મહાત્મા, એ કરી શકે છે. અનુકૂળતાના અર્થી લોકો લોકોનું જ અનુસરણ કરે છે. પૂ. મુનિભગવન્તો અનુકૂળતાના અર્થી ન હોવાથી તેઓશ્રી સમ્યજ્ઞાન દર્શન અને ચારિત્રનું અનુસરણ કરે છે. આત્મા અને તેના જ્ઞાનાદિ ગુણોને છોડીને અન્ય શરીરાદિ બાહ્યપદાર્થોની કોઈ જ અપેક્ષા ન હોવાથી મુનિમહાત્માઓ લોકને અનુસરતા નથી.
જોકે મુનિ ભગવન્તોની અપેક્ષાએ લોકોની સંખ્યા ઘણી મોટી છે. ઘણા લોકોનું અનુસરણ મહાત્માઓએ કરવું જોઈએ. પરન્તુ એ પ્રમાણે કહેવું બરાબર નથી-તે જણાવાય છે :
लोकमालम्ब्य कर्त्तव्यं, कृतं बहुभिरेव चेत् ।
तदा मिथ्यादृशां धर्मो, न त्याज्य: स्यात् कदाचन ।।२३-४॥ . “લોકનું આલંબન લઈને ઘણાએ કર્યું હોય તે જ કરવાનું હોય તો મિથ્યાદષ્ટિઓનો ધર્મ ક્યારે પણ છોડી શકાશે નહિ.” આજના લોકોના માનસનું પ્રતિબિંબ વર્ષો પૂર્વે પૂ. મહામહોપાધ્યાયજી મહારાજાએ આ શ્લોકમાં દેખાડ્યું છે. દરેકે દરેક ક્ષેત્રમાં સખ્યાનું મહત્ત્વ ખૂબ જ વધ્યું છે. આશ્ચર્ય તો એ છે કે પોતાના ઘરમાં ઓફિસમાં કે સંસ્થામાં પોતાનું જ મહત્ત્વ વધારવા માટે પ્રયત્નશીલ લોકો ધર્મમાં બહુમતીની વાતો કરી રહ્યા છે.
સારા માણસોની બહુમતી ક્યારે પણ હતી નહિ અને છે પણ નહિ. આનો અર્થ એ નથી કે જેમની બહુમતી નથી-એ બધા સારા જ છે અને સાચા જ છે. કહેવાનો આશય એટલો જ છે કે સારા અને સાચા માણસોની સંખ્યા; ખરાબ અને ખોટા માણસોની સંખ્યાની અપેક્ષાએ ઓછી જ રહેવાની. જનસંખ્યાના આધારે જ સાચા-ખોટાનો નિર્ણય કરવાનો હોય તો કાયમને માટે ખોટા માણસોને સાચા અને સારા માનવાનો પ્રસંગ આવશે, જે કોઈને ય ક્યારે પણ ઈષ્ટ નથી. આમ છતાં લોકરંજન દ્વારા બહુમતીના જોરે ધર્મની પ્રવૃત્તિ ચાલી જ રહી છે. એટલું જ નહિ, શાસ્ત્રીય રીતે સાચી પ્રવૃત્તિને રોકવાનો ખૂબ જ ઉગ્ર પ્રયત્ન પણ ચાલી રહ્યો છે. સત્યનો વિરોધ અને અસત્યનો પ્રચાર કરવા માટે ખૂબ જ મહત્ત્વનું લોકનું આલંબન છે. એવા આલંબને ચાલનારા લોકોને પૂ. મહામહોપાધ્યાયજી મહારાજાએ ખૂબ જ માર્મિક વાત કરી છે.
૫૪ )