Page Text
________________
બાહ્યસમૃદ્ધિ આત્મસમૃદ્ધિમાં મહાત્માઓ જે રીતે અનુભવે છે તે જણાવાય છે :
समाधि नन्दनं धैर्य, दम्भोलिः समता शची ।
ज्ञानं महाविमानं च, वासवश्रीरियं मुनेः ॥२०-२।। “સમાધિસ્વરૂપ નંદનવન છે, ધૈર્ય સ્વરૂપ જ છે, સમતા સ્વરૂપ ઈન્દ્રાણી છે અને જ્ઞાનસ્વરૂપ મહાવિમાન છે – આ મુનિમહાત્માની ઈન્દ્રસમ્બન્ધી લક્ષ્મી છે.” - અહીં સૌથી પ્રથમ ઈન્દ્રલંબન્ધી બાહ્યસમૃદ્ધિને આશ્રયીને આત્માની સમૃદ્ધિમાં મહાત્માઓ જે અનુભવે છે, તેનું વર્ણન કર્યું છે. મુનિ મહાત્મા ઈન્દ્ર જેવા છે. તેઓ ઈન્દ્રસમ્બન્ધી લક્ષ્મીનો અનુભવ કરે છે.
ઈન્દ્રની સમૃદ્ધિમાં તેમની પાસે ફરવા માટે નંદનવન છે. શત્રુનો નાશ કરવા માટે જ છે. પત્ની તરીકે ઈન્દ્રાણી છે અને રહેવા માટે મહાવિમાન છે. આવી સમૃદ્ધિને ઈમહારાજા ભોગવે છે. મુનિ મહાત્માઓ પણ એવી સમૃદ્ધિનો અનુભવ નિરંતર કરે છે. ધ્યાતા ધ્યેય અને ધ્યાનની એકતા સ્વરૂપ સમાધિ છે, જે ધ્યાનનું ફળ છે. આવી સમાધિમાં મુનિ મહાત્માઓ ફરતા હોય છે. નંદનવનમાં ફરીને જે આનન્દનો અનુભવ ઈન્દ્ર કરે છે તેનાથી અત્યધિક આનંદનો અનુભવ, સમાધિમાં ફરવાના કારણે મુનિ મહાત્મા કરે છે.
ઈન્દ્ર મહારાજા જેમ વજથી પોતાના શત્રુઓ ઉપર વિજય પ્રાપ્ત કરે છે, તેમ મુનિ મહાત્મા ખૂબ જ ધૈર્યથી પરિષહો ઉપસર્ગ અને રાગદ્વેષાદિ ઉપર વિજય પ્રાપ્ત કરે છે. ઈન્દ્ર મહારાજાની ઈન્દ્રાણીની જેમ મુનિ મહાત્માની સમતા સ્ત્રી છે. સમતાના સાન્નિધ્યથી મુનિમહાત્માને પર પદાર્થોમાં રાગ દ્વેષ થતા નથી. સર્વોત્કૃષ્ટ પરિણતિની વિદ્યમાનતામાં અપકૃષ્ટ પરિણતિનો સંભવ નથી. સર્વોત્કૃષ્ટ પાત્ર આપણી પાસે હોય તો બીજાં બધાં પાત્રો અકિંચિકર છે, તે બધાં ઉપેક્ષણીય જ બને છે.
ઈન્દ્ર મહારાજાને રહેવા માટે જેમ મોટું વિમાન છે, તેમ મુનિ મહાત્મા યથાર્થીવબોધસ્વરૂપ જ્ઞાનમાં નિરન્તર રમતા હોય છે. આત્મજ્ઞાનમાં લીન રહેનારાને ભય શોક કે ઉપદ્રવાદિનો સંભવ નથી. સર્વથા અને સર્વદા સુરક્ષિત મહાત્માઓ, મહા વિમાનમાં રહેનારા ઈન્દ્રાદિ કરતાં અત્યધિક આનંદને અનુભવે છે. જ્ઞાનસ્વરૂપ મહાવિમાનનું સામર્થ્ય અદ્ભુત છે. આ રીતે ઈસંબન્ધી લક્ષ્મીનો અનુભવ કરતા મુનિ મહાત્માઓ વસ્તુતઃ ઈન્દ્ર છે. હવે આ લોકસમ્બન્ધી ચક્રવર્તીની ચક્રવર્તીપણાની
-(૨૭)
| SR No. | 006014 |
| Book Title | Gyansara Prakaran Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandraguptasuri |
| Publisher | Anekant Prakashan Jain Religious Trust |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 146 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |