Gyansara Prakaran Part 01

SR No.: 006013
Original Sutra Author: N/A
Author: Chandraguptasuri
Publisher: Anekant Prakashan Jain Religious Trust
Publication Year: 2007
Total Pages: 156
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 11 MB

Page 103

ભેદજ્ઞાન થઈ જાય તો તેથી કર્માદિથી આત્મા અલિપ્ત જ રહે છે. આ રીતે આત્માની અલિપ્તતાનું જ્ઞાન થયા પછી પણ તે ટકી રહેતું નથી. તે ટકી રહે અને લિપ્તતાનું જ્ઞાન પાછું આવી ન જાય એ માટે જ્ઞાની ભગવંતોની તે તે ક્રિયા હોય છે - તે જણાવાય છે :
लिप्तताज्ञानसम्पात-प्रतिघाताय केवलम् ।
નિર્દેષજ્ઞાનમનાથ, ક્રિયા સર્વોપયુતે ૨-જા “નિર્લેપજ્ઞાનમાં જે મગ્ન છે, તેમની બધી ક્રિયાઓ, લિપ્તતાજ્ઞાનને આવતા રોકવા માટે જ ઉપયોગી બને છે.” આશય એ છે કે હું શુદ્ધ છું, નિર્લેપ છું, કર્યાદિ પુદ્ગલભાવોનો હું કર્તા વગેરે નથી'. ... ઈત્યાદિ સ્વરૂપ નિર્લેપતાના જ્ઞાનમાં જેઓ મગ્ન છે, તેઓ પ્રતિક્રમણાદિ સ્વરૂપ જે કોઈ આવશ્યક ક્રિયા કરે છે તે બધી જ ક્રિયાઓ, હું અશુદ્ધ છું, કર્માદિથી લેપાયેલો છું અને કર્માદિ પુદ્ગલભાવોનો કર્તા વગેરે છું.... ઈત્યાદિ સ્વરૂપ લિપ્તતાના જ્ઞાનને આવતું રોકવા માટે તેઓશ્રીને ઉપયોગી બને છે.
શુદ્ધ છું...” ઇત્યાદિ જ્ઞાન જ્યારે પણ થાય ત્યારે એનો આપણને ખ્યાલ હોય છે જ કે આપણું તે મૂળભૂત સ્વરૂપ છે. વર્તમાનમાં તો તે સ્વરૂપ કર્મનાં આવરણોથી તદ્દન જ અશુદ્ધ અને આચ્છાદિત છે. દૂધ અને પાણીની જેમ અને લોઢું અને અગ્નિની જેમ આત્મા અને કર્મ એકમેક થયેલાં છે. આવી સ્થિતિમાં આપણા પોતાના સ્વરૂપનો વાસ્તવિક ખ્યાલ રાખી, શ્રી વીતરાગપરમાત્માએ ઉપદેશેલી પરમતારક ક્રિયાને કરીને આપણા તે શુદ્ધ સ્વરૂપને આવિર્ભત કરવાનું છે. એ માટે નિર્લેપતાનું જ્ઞાન અનિવાર્ય છે. નિરન્તર એ જ્ઞાનમાં મગ્ન બની રહેવાય અને એ જ્ઞાનના બદલે ફરી પાછું લિપ્તતાનું જ્ઞાન આવી ન જાય એ આશયથી નિર્લેપત્તાનમાં મગ્ન બનેલા તે મહાત્માઓ આવશ્યકાદિ ક્રિયાઓનું આલંબન લે છે.
આથી સમજી શકાશે કે સામાન્યપણે જ્ઞાનીમહાત્માને ક્રિયાનું ખાસ કોઈ પ્રયોજન નથી. ગુણની રક્ષા માત્રના ઉદ્દેશથી જ તેમને ક્રિયાઓનો ઉપયોગ છે. આપણે ગમે તેટલા પણ શુદ્ધ થયા હોઈએ તો ય પાછા અશુદ્ધ ન થઈએ એનો અવશ્ય ઉપયોગ રાખવો જોઈએ. આપણાં વસ્ત્રો શુદ્ધ છે એનો અર્થ એ નથી કે આપણે ધૂળમાં આળોટીએ. જેનાં વસ્ત્રો ચોખ્ખાં છે તેણે ધૂળમાં આળોટવાનું તો
(૧૦૨)