________________
૨૫૨
નિકોલસ નિકલ્દી તેમની સાથે બીજો કોઈ માણસ હોય, તો તેમને બંનેને થોભવાનું કહેજે.” -
આટલું કહી રાલ્ફ પોતાના ઘરાકો તરફ કામકાજે નીકળી ગયો.
જુદા જુદા ઘરાકો સાથે રાફની બોલવાની અને વર્તવાની છટા અને રીત પણ જુદી જુદી જ રહેતી :- ક્યાંક મીણ જેવો નરમ, ક્યાંક પથ્થર જેવો કઠણ, કયાંક ચાંચડ જેવો ચવ્વડ, અને કયાંક કૂતરા જેવો ભસતો!
બધી મુલાકાતો પતવી તે ઘર તરફ પાછો વળવા લાગ્યો, ત્યારે અંધારું થઈ જવા આવ્યું હતું. વિચારમાં પડી તે ધીમે પગલે ચાલ્યો આવતો હતો. તેવામાં તેની અજાણમાં જ એક જણ તેને ઓળખી, તેની પાછળ પાછળ ચાલવા લાગ્યો.
વાદળ ઘેરાયેલા આકાશમાંથી વરસાદ વરસવા લાગતાં, રાફ એક ઝાડ નીચે જરા કોરું જોઈ ઊભો રહ્યો. પેલો પાછળ આવનાર પણ તે જ ઝાડ નીચે આવી ઊભો રહ્યો. તેને જોતાં અને ઓળખતાં રાલ્ફ એકદમ તો એક-બે ડગલાં પાછો ખસ્યો, પણ પછી તેને ત્યાંથી ધારી ધારીને જોવા લાગ્યો. પેલાએ હવે રાલ્ફને સંબોધીને કહ્યું, “મિનિકલ્ટી, તમે મને ઝટ ઓળખી ન શક્યા, કેમ? આઠ આઠ વરસ થઈ ગયાં, એટલે એમ જ થાય ને?”
પણ મારી ઓળખાણ કાઢવાની તારે શી જરૂર પડી, એ જ કહી દે, એટલે થયું. મારે તારી ઓળખાણ કાઢવાની કશી જરૂર નથી, એ હું જણાવી દઉં છું.”
હા, હા; પણ એક વખત તમારે જ મારી ઓળખાણ રાખવાની જરૂર હતી, એ વાત પણ ખરી ને? અત્યારે એ જૂની ઓળખ,-હું “ગરજ' શબ્દ જાણી જોઈને નથી વાપરતો, – ભલે ન સ્વીકારો; તોપણ કેવળ માનવતાને ખાતર મને કંઈક મદદ કરો તો સારું; કારણ કે, મારે હવે ખાવાના જ વાખા છે. હું ગઈ કાલે જ લંડન આવ્યો, અને આ બે દિવસથી તમને જ ભેગો થવાનો પ્રયત્ન કર્યા કરું છું. છેવટે
