________________
૪૬
ડૉન કિવકસોટ! યારી હતી. માણસોને પોતાના નિર્વાહ માટે માત્ર હાથ ઊંચા કરી વૃક્ષ ઉપરથી ફળ તોડી લેવાની જ જરૂર રહેતી. વૃક્ષો પણ પોતાના હાથ લંબાવી લંબાવી સૌને પોતાની લચી જતી ડાળીઓ ઉપરનાં ફળો તોડી લેવા નિમંત્રણ આપતાં! ઝરાઓમાં નિર્મળ તાજું પાણી વહેતું, અને પર્વતની અને વૃક્ષોની બખોલોમાં મધમાખો મીઠું મધ એકઠું કરી આપતી. તે વખતે ધરતીમાતાનાં આંતરડાં હળ વડે ચીરીને ખેતી કરવી પડતી નહોતી, કે ઘર બાંધવા આટલી તકલીફ લેવી પડતી નહોતી. ઝાડની જાડી ડાળખીઓ રોપી દઈ, ઉપર ઓક ઝાડની ફાટી પડતી છાલ જ બિછાવી દેતા; એટલે બસ, રહેઠાણ તૈયાર! ચારે બાજુ સંપ - જંપ -પ્રેમ-માયામમતા અને આનંદનું વાતાવરણ હતું. કુમારિકાઓ પોતાના લાંબા વાળ છૂટા મૂકી હરણીઓની માફક કલ્લોલતી – ગાતી – કૂદતી. કોઈ તેમની સામે મેલી નજર પણ કરતું નહિ. વૃક્ષનાં ફૂલપાનથી તેઓ એવો શંગાર સાધતી કે જે જોઈને અત્યારની કપડાં-ઘરેણાંથી લદાયેલી ભૂંડણ શરમની મારી જ મરી જાય. પ્રેમીઓ પોતાના અંતરનો પ્રેમ દિલના ઉમળકાની ભાષામાં વ્યક્ત કરતા અને પ્રેમની અદેખાઈ કે બળતરા જેવી વસ્તુ જ કોઈ જાણતું નહોતું. ચારે બાજુ નિષ્પક્ષ ન્યાયનું જ સામ્રાજ્ય પ્રવર્તે હતું; કારણ કે, અત્યારની પેઠે ન્યાય માટે વકીલાત કરનારા અને ન્યાયનો નિર્ણય કરનારા જૂઠા લોકો તે વખતે વચ્ચે આવતા નહોતા. પરંતુ ધીમે ધીમે સમય બદલાતો ગયો અને બગડતો ગયો; ત્યારે કેટલાક બહાદુર – શૂરવીર – અને પરાક્રમી માણસોએ જગતના કલ્યાણ અર્થે નાઈટ-સંપ્રદાય સ્થાપ્યો. એ લોકો પોતાનાં એશઆરામની પરવા કર્યા વિના ચોતરફ ફરતા રહેતા, અને અન્યાય – અત્યાચાર – દુ:ખ– પીડન – શોષણ વગેરેની સામે ઝૂઝી દુનિયાને દુ:ખમુક્ત કરતા. હે ભરવાડો, તમે અત્યારે એ પવિત્ર નાઈટ સંપ્રદાયના એક અદના આદમીને તમારે ત્યાં આશરો આપવાનું બહુમાન પ્રાપ્ત કર્યું છે. અલબત્ત, તમારા જેવા લોકોને એ બધી બાબતોની જાણકારી હોવાનો સંભવ નથી; પરંતુ આ પરોણાગત કરવાથી તમને એ જાણકારી જરૂર મળી રહેશે; અને એ બદલ તમે ઈશ્વરનો ખરા દિલથી આભાર માનો.”