________________
૨૦
ડૉન કિવકસોટ! ફટકારતો હતો, તથા પેલો ચીસો પાડે ત્યારે તેને શીખ આપતો હતો કે,
આંખો ઉઘાડી, ને માં બંધ: એ નોકરી કરનારના ઢગ –એ કહેવત બરાબર યાદ રાખ જોઉં, દેડકા!”
પેલો બિચારો કરગરીને કહેતો હતો કે, “આટલો વખત મને જીવતો છોડો, તો હવેથી તમારા કહ્યા પ્રમાણે જ વર્તીશ.”
પરંતુ પેલો ખેડૂત એ છોકરો પોતાનો પાઠ વધુ ચીવટથી શીખે તે માટે દરેક ફટકે એક જ વાત કહ્યા કરતો હતો –“આંખો ઉઘાડી, ને મોં બંધ : એ નોકરી કરનારના ઢંગ.”
ડૉન કિવકસોટે આ જોઈ, ગુસ્સાથી કહ્યું, “હે અવિવેકી નાઈટ, પોતાનું રક્ષણ ન કરી શકે તેવા ઉપર હુમલો કરવો, એ વીરનું લક્ષણ નથી, માટે તું ઘોડા ઉપર બેસી, ભાલો હાથમાં લઈ, મારી સામે લડવા આવી જા !”
પેલો ખેડૂત બખ્તરધારી અને હાથમાં લાંબો ભાલો ઉલાળતા આ વિચિત્ર અસવારને જોઈને એકદમ બી ગયો. તે કરગરવા લાગ્યો, “નાઈટસાહેબ, આ છોકરો મારો નોકર છે. તેને મેં મારાં ઘેટાં સંભાળવા રાખ્યો છે. પણ તે એવો બેદરકાર છે કે, મારાં ઘેટાં રોજ ઓછાં થતાં જાય છે. હવે હું તે બદલ તેને શિક્ષા કરું છું, ત્યારે તે ઊલટો એમ ગળે પડે છે કે, મારે તેને ચડ્યો પગાર આપવો નથી, એટલે હું ઘેટાં ચોરાયાની વાત કરું છું. પણ હું મારા ગળાના સોગંદ ખાઈને કહું છું કે, તે જૂઠું બોલે છે.”
ડૉન કિવકસોટે ગુસ્સાથી સળગી ઊઠીને કહ્યું, “કમજાત, એક સાચા નાઈટની સમક્ષ પણ તું જૂઠા સોગંદ ખાવાની હિંમત કરે છે? આ છોકરાને તેનો પગાર એકદમ ચૂકવી દે, અને તેને એકદમ છૂટો કર, નહિ તો હું આ ભાલો તારા શરીરમાં હમણાં જ પરોવી દઉં છું.”
પેલા ખેડૂતે માથું નીચું ઝુકાવી દીધું, અને વગર બોલ્ય પેલા છોકરાને છૂટો કર્યો. ડૉન કિવકસોટે છોકરાને પૂછ્યું, “તારો કેટલો પગાર ચડેલો છે?” પેલાએ જવાબ આપ્યો, “નવ મહિનાનો. નાઈટ સાહેબ, મહિનાના સાત રિયલ લેખે.”
