________________
શ્રી રણછોડદાસજી બાપુ-ચિત્રકૂટ
વિલક્ષણ સંયોગ શ્રી ગુરુદેવના જીવનમાં અમલી થયો છે. મોટા મોટા શ્રીમંતો એક જ વાર તેમના સંપર્કમાં આવી તેમના સેવક બની જતા. તેમના શિષ્યો અને અનુયાયીઓમાં ભાગ્યે જ એવી કોઈ વ્યક્તિ હશે જેણે ચારછ વર્ષ સુધી ધીરજથી એમનાં ગુણ, તપ, આચરણ, શક્તિ અને સિદ્ધિને પારખ્યાં હોય, માન્ય રાખ્યાં હોય અને પછી શિષ્ય બનવા ઇચ્ચું હોય ! પહેલેથી પરિચિત કોઈ ભક્તની સાથે સાવ અપરિચિત વ્યક્તિ આ મહાત્માનાં દર્શને આવી હોય અને તરત જ પ્રભાવિત થઈ જઈને તેમની શિષ્ય બનવા માગે એવું ઘણી વાર બન્યું છે. બીજાં અનેક કારણો હોવા છતાં આ વિચિત્ર ચરિત્રને શ્રી ગુરુદેવના અદ્ભુત પ્રભાવરૂપે જ માનવું જોઈએ.
પ્રભાવ તરફ ઊંડું ધ્યાન આપીએ તથા તેનાં કારણોની તપાસ કરીએ તો કંઈક ને કંઈક જરૂર સમજાય. પ્રભાવ વાણીનો પણ હોય છે અને ચહેરાનો પણ હોય છે. આ ઉપરાંત ભજન, હોદ્દો, વિદ્યા, શસ્ત્ર અને બળનો પ્રભાવ પણ પ્રત્યક્ષ જોવા મળે છે. આ બધા પ્રભાવો ઉપરાંત એક જન્મજાત પ્રભાવ પણ છે. તે કેવી રીતે. તેનું જ્ઞાન થવું અતિ દુર્લભ છે. ‘જન્મજાત પ્રભાવનું પ્રત્યક્ષીકરણ' શ્રી ગુરુદેવની જીવનલીલા દરમિયાન ડગલે ને પગલે થતું રહ્યું.
પ્રભાવથી જ અસામાન્ય વ્યક્તિ સમાન્યોથી જુદી પડે છે. શ્રી ગુરુદેવના પ્રભાવનો ઉપયોગ સમાજના કલ્યાણ માટે કઈ કઈ રીતે થયો છે તે હવે જોઇએ. આને ત્રણ પ્રકારમાં વહેંચી શકાય: ૧. અઢળક ધનવૈભવશાળી શ્રીમંત પુરુષોમાં શ્રદ્ધા અને ઉત્સુકતા જગાડી 'बहुजन हिताय बहुजनसुखाय' તેમની વિપુલ