________________
મહર્ષિ અરવિંદ સાહિત્યના પ્રાધ્યાપક થયા. થોડો સમય વીતતાં તેઓ કૉલેજના વાઈસ પ્રિન્સિપાલ અને કાર્યકારી પ્રિન્સિપાલ પણ નિમાયેલા.
આ બધાય સમય દરમિયાન મહારાજાના તેઓ ખૂબ માનાઈ રહેલા. પોતાના રિપોટો, ભાષણો, કાગળો વગેરે તૈયાર કરવાના કામ માટે તેઓ શ્રી અરવિંદને બોલાવતા. કદીક અગત્યના દસ્તાવેજો કે કબૂલાતનામા વગેરેના મુસદ્દા ઘડવાનું કામ પણ તેઓ તેમને સોંપતા જે શ્રી અરવિંદ કૉલેજની પોતાની ફરજ સાથે સાથે ખુશીથી કરી આપતા. મહારાજા તેમને સાંજના જમણ માટે ઘણુંખરું આમંત્રણ મોકલતા. જો તેમને તે અનુકૂળ હોય તો તેઓ સ્વીકારતા નહીંતર જરાયે ખચકાટ વગર ના પાડી દેતા.
શ્રી અરવિંદની ચેતનાની, સાહિત્યસૃષ્ટિમાં જે શતદલપદ્મની ફોરમ પ્રસરવાની હતી તેની આછીપાતળી શરૂઆત તેમના ઇંગ્લેંડનિવાસના સાહિત્યસર્જનમાં જોઈ શકાય. તેમની કવિતાનો પ્રારંભ ૧૬થી ૧૮ની વય વચ્ચે થયેલો. તેઓ “ફોકસ ફેમિલી મૅગેઝીન' માટે કવિતા લખતા. ગ્રીક, લેટિનમાં પણ કવિતા કરતા. ગ્રીક સાહિત્યની ચિરંજીવ કૃતિ હેક્યુબા'ના કેટલાક ભાગોનું તેમણે ઇંગ્લિશમાં ભાષાંતર કર્યું હતું. લૉરેન્સ બિનિયનને એ કવિતા ઘણી ગમી ગયેલી અને એમણે વધારે લખવાને શ્રી અરવિંદને આગ્રહ કરેલો. વડોદરા આવ્યા પછી એમનું કાવ્યનું પહેલું પુસ્તક “સોંગ્સ ટુ માર્ટીલા' ૧૮૯૫માં પ્રગટ થયું. તેમાંનાં કેટલાંક કાવ્યો કેબ્રિજના અભ્યાસકાળ દરમિયાન લખાયેલાં. ‘લવ એન્ડ ડેથ' - ‘પ્રેમ અને મૃત્યુ” એ આખું કાવ્ય પ્રેરણાની ઉચ્ચતમ દશામાં ૧૪ દિવસની સતત લેખનપ્રવૃત્તિના પરિપાક રૂપે વડોદરામાં લખાયેલું. તેમના સાવિત્રી' મહાકાવ્યના કંઈક અંશની શરૂઆત પણ અહીંથી જ થયેલી.
