________________
બાળપણ અને ઇંગ્લેંડનિવાસ
૫ અને બન્યું પણ એમ જ. શ્રી અરવિંદ આમ હિંદ વિશે, હિંદની પ્રજા, હિંદના ધર્મ અને સંસ્કૃતિ વિશે અણજાણ જ મોટા થતા ગયા.
મિ. થુવીટનાં મા ચુસ્ત ખ્રિસ્તી હતાં. ઘરમાં જ ક્રિશ્ચિયન ચેપલ યાને મંદિર હતું. ત્યાં બધાં રોજ સવારે પ્રાર્થના કરવા જતાં. વળી મિ. ફ્યુવીટનાં માતુશ્રીની એવી ખાસ માન્યતા પણ ખરી કે શ્રી અરવિંદ ખ્રિસ્તી થાય તો એમના આત્માનો ઉદ્ધાર થાય. તેથી એક વખત એમને ખ્રિસ્તી બનાવવાનો પ્રયત્ન થયેલો પરંતુ દસ વર્ષની ઉંમરના શ્રી અરવિંદ એ બાબતમાં કાંઈ સમજેલા નહીં અને તે પ્રયત્ન નિષ્ફળ નીવડેલો.
શ્રી અરવિંદના ઇંગ્લેંડનિવાસ પૂરાં ચૌદ વર્ષનો રહ્યો. માંચેસ્ટરમાં યુવીટ સાથે તો તે પ્રથમનાં પાંચ વર્ષ જ રહેલા. ત્યાર બાદ તેમનો અભ્યાસ સેન્ટ પોલ સ્કૂલ, લંડનમાં થયેલો. ત્યાં તેમણે અનેક ઇનામો મેળવી અત્યંત તેજસ્વી વિદ્યાર્થી તરીકેની ખ્યાતિ પ્રાપ્ત કરેલી. ત્યાંથી કિંગ્સ કૉલેજમાં પ્રવેશ મળતાં તેઓ કેબ્રિજ જઈ રહ્યા અને એકાગ્રપણે અભ્યાસ આગળ વધ્યો.
આ સમગ્ર ગાળા દરમિયાન તેઓએ ગ્રીક અને લૅટિન ભાષાસાહિત્યના મૌલિક ગ્રંથોનું ઊંડું અધ્યયન કર્યું અને અંગ્રેજ વિદ્યાર્થીઓને પણ તેમાં ટપી ગયા. અંગ્રેજી ભાષા અને સાહિત્યનો તલસ્પર્શી અભ્યાસ કરી તેમાં અદ્ભુત પ્રાવીણ્ય પ્રાપ્ત કર્યું. ઇતિહાસ, ભૂગોળ, ગણિત, વિજ્ઞાન વગેરે વિષયોમાં પણ નિપુણતા મેળવી. ફ્રેન્ચ, સ્પેનિશ, જર્મન વગેરે બીજી યુરોપીય ભાષાઓ શીખ્યા અને તેના સાહિત્યનો પણ મહાવરો મેળવ્યો. આમ તેઓ પાશ્ચાત્ય વિદ્યાઓના પૂરા
