________________
સિદ્ધાંત-સ્વરૂપ સાહિત્યસુધા
૪૫ નીચે થતાં હતાં ત્યાં નિત્ય એક વ્રજવાસીની ગાય પોતાનું બધું દૂધ ગ્નવી જતી હતી. આમ કેમ બને છે તેની તપાસ કરતાં પ્રભુની ઊર્ધ્વ ભુજાનાં દર્શન થયાં. પણ પ્રભુએ આજ્ઞા કરી, હું મારી ઇચ્છાથી જ બહાર આવીશ. વિક્રમ સંવત ૧૫૩૫માં જ્યારે શ્રીવલ્લભાચાર્યજીનું પ્રાકટ્ય થયું હતું તે સમયે ગિરિરાજ ઉપર શ્રીનાથજીના મુખનું પ્રાકટ્ય થયું હતું. પછી શ્રીનાથજીએ શ્રીમહાપ્રભુજીને આજ્ઞા કરી કે મને બહાર પધરાવો; ત્યારે શ્રીમહાપ્રભુજી વ્રજમાં પધાર્યા અને શ્રીનાથજીને પધરાવી સેવાક્રમ શરૂ કર્યો. શ્રીમહાપ્રભુજીની આજ્ઞા મેળવી પૂર્ણમલક્ષત્રિયે ગિરિરાજ ઉપર મંદિર બનાવ્યું, જ્યાં ઘણો સમય શ્રીનાથજી બિરાજ્યા અને પછી યવનોનો ઉપદ્રવ વધતાં શ્રીનાથજીને શ્રીનાથદ્વારા પધરાવ્યા.
શ્રીનાથજીનું સ્વરૂપ દ્વિભુજ છે. ઊર્ધ્વ વામ ભુજા ગિરિરાજ ધારણનો સૂચક છે. કટી પાસે મુકી વાળેલ દક્ષિણ હસ્ત ભક્તરક્ષક અને નૃત્યના ભાવનો સૂચક છે.
શ્રીનાથજી પ્રભુ નિકુંજ નાયક નિકુંજના દ્વારે ઊભા રહી જમણા પોતાના શ્રીહસ્તથી ભક્તજનોનાં હૃદય પોતાની મુઠ્ઠીમાં લઈ વામ ઊર્ધ્વ ભુજાથી પોતાના ભક્તોને બોલાવી રહ્યા છે. શ્રીનાથજીનું સ્વરૂપ ગિરિરાજ ગોવર્ધનની કંદરામાં બિરાજી જાણે પોતાના ભક્તજનો ઉપર અપાર કરુણા વરસાવતું હોય એમ બિરાજી રહેલ છે.
શ્રી નવનીતપ્રિયાજી શ્રીનાથજીની ગોદમાં બિરાજતા શ્રી નવનીતપ્રિયાજીનું પ્રાકટ્ય
