________________
૧૦
મહાપ્રભુ વલ્લભાચાર્યજી
અંતમાં પ્રભુનાં દર્શન કરી દ્વાદશીના દિવસે પ્રસાદ લીધો. પરીક્ષા કરનાર વ્યક્તિ આ ઉત્કૃષ્ટ ધર્માચરણ આચાર્યજીનું જોઈને લજ્જિત બની ગઈ. કોઈ પણ વિપરીત પરિસ્થિતિમાં પોતાના નિયમનું પાલન કરવું જોઈએ. એ સિદ્ધાંત આચાર્યચરણે પોતાના આચરણ દ્વારા સુંદર રીતે આ પ્રસંગથી સમજાવ્યો છે.
લક્ષ્મણ ભટ્ટજીની ઇચ્છા જાણી જગન્નાથપુરીથી લક્ષ્મણબાલાજીનાં દર્શન કરવા દક્ષિણમાં આચાર્યચરણ પધાર્યા. આ વખતે લક્ષ્મણ ભટ્ટજીએ પોતાના મોટા પુત્ર રામકૃષ્ણજીને પત્ર લખી રસ્તામાં જ બોલાવી લીધા. સંવત ૧૫૪૬ના ફાગણ વદ ૯ના દિવસે વ્યંકટેશ્વર બાલાજીનાં દર્શન કરી લક્ષ્મણ ભટ્ટજીએ પોતાના પુત્રોને ઉપદેશ કરી પોતાની જીવનલીલા બાલાજીના મુખમાં પ્રવેશ કરી સંકેલી લીધી. પિતાની અંતિમક્રિયા પૂર્ણ થતાં વલ્લભાચાર્યજીએ માતાને સાથે લઈ યાત્રા માટે ત્યાંથી પ્રસ્થાન કર્યું.
શ્રી લક્ષ્મણ ભટ્ટજીનો બાલાજીના મુખમાં પ્રવેશનો પ્રસંગ જે વર્ણન કર્યો તેવી પ્રસિદ્ધિ છે. પણ વાસ્તવમાં ઇતિહાસ એવો મળે છે કે ભૂતલ યાત્રાએ નીકળતાં પહેલાં કાશીમાં જ શ્રી લક્ષ્મણ ભટ્ટજી દેહત્યાગ કરે છે. તેમના મોટા પુત્ર રામકૃષ્ણજી પિતાજીની ક્રિયા કરે છે. ગયાજી જઈ આવે છે. પછી માતાને વિજયનગરમાં મામાને ત્યાં જવાનું હોવાથી વલ્લભાચાર્યજી સપરિવાર શિષ્યમંડળ સાથે કાશીથી પ્રસ્થાન કરે છે. બાલાજીમાં આવે છે. ત્યાં વલ્લભાચાર્યજીનાં માતાજી સ્વપ્નમાં શ્રી લક્ષ્મણ ભટ્ટજીને બાલાજીના મુખમાં પ્રવેશ કરતાં જુએ છે. તે સ્વપ્નની વાત સવારના વલ્લભાચાર્યજીને કરે છે ત્યારે વલ્લભાચાર્યે કહ્યું કે
