________________
સાખી
સાખી ખી જ્ઞાન કી, સમુકિ દેખુ મન માહિ, બિનુ સાખી સંસારકી, ઝઘડા છૂટત નાહીં.
(બી. ૫. સા. પ૭) સાક્ષીસ્વરૂપ આત્માને શુદ્ધ બુદ્ધિજન્ય જ્ઞાનનેત્રથી પોતાના મનમાં વિચાર કરી અપરોક્ષ કરો. જેમ લોકમાં સાક્ષી વિના ઝઘડો પતો નથી, તેમ જન્મમરણાદિ દ્વન્દ્રરૂપ ઝઘડો સાક્ષી સ્વરૂપના જ્ઞાન વિના છૂટતો નથી. અને સાક્ષી સ્વરૂપનું જ્ઞાન પ્રમાણરૂપ સાર શબ્દ વિના થતું નથી. સત્યાદિ પદ, મિથ્યા જડ, નશ્વર ભેદયુક્ત સર્વ પદાર્થોમાંથી ભિન્ન બ્રહ્મનું બોધક છે. તે બ્રહ્મ જ સર્વ સાક્ષી આત્મા છે, તેના જ્ઞાનથી સંસારદુ:ખની નિવૃત્તિ થાય છે.
એક શબ્દમેં સબ કહા, સબહી અર્થ વિચાર, ભજિયે નિર્ગુણ રામ કો, કજિયે વિષય વિકાર. ૨
(બી. સા. ૩૭૮) એક અર્ધ સાખી રૂપ ઑકાર શબ્દમાં જ સર્વ જ્ઞાતવ્ય સગુણનિર્ગુણ તથા જડ-ચેતનાદિરૂપ અથને તથા વિચારોને કહેલા છે. તેથી ઓંકારાદિ દ્વારા સગુરુ પાસેથી નિર્ગુણ રામને સમજીને ભજો અને માયાના વિકાસ કાર્યરૂપ વિષયાદિનો તથા મનના વિષય કામાદિન, વિકારી વિષયોનો ત્યાગ કરો.
આથી સાખી શિર કટી, જે નિરૂવારી જાય, ક્યા પણ્ડિત કી પોથિયા, રાતદિવસ મિલિ ગાય. ૩
(બી. સા. ર૧) શિરોબન્યરહિત લખવામાં આવતી ૐકાર રૂપ આધી સાખી,
