________________
૨૦
સંત કબીર પ્રાર્થના કરવાથી શ્રી કબીર સાહેબે આમી નદીને આદેશ આપ્યો કે તેણે તેનો પ્રવાહ મગહર થઈને આગળ ચલાવવો તેથી તે પ્રવાહ ત્યાંથી પાછો વળી મગહરને અડીને વહે છે જે આજે પણ મહાન ચમત્કાર રૂપે જોવા મળે છે.
શરીરનું ફૂલોમાં રૂપાંતર ત્યાર બાદ શ્રી કબીર સાહેબ દેહત્યાગ માટે તેમના નિવાસસ્થાનમાં રૂમ બંધ કરી ચાદર ઓઢી સૂઈ ગયા. તેમના હિંદુ તથા મુસલમાન શિષ્યો તેમના અંતિમ સંસ્કાર માટે વિચારવા લાગ્યા કે દેહને દાટવો કે બાળવો. ત્યાં ચાદર ઉઘાડી જોયું તો તેમનું શરીર મળ્યું નહીં અને ત્યાં ફૂલોનો ઢગલો મળ્યો તેમાંથી અર્ધી ફૂલો લઈ હિંદુઓએ સમાધિ બનાવી તથા મુસલમાનોએ મકબરો બનાવ્યો. બંને વચ્ચે એક જ દીવાલ છે. તે મકબરો સંવત ૧૫૦૭માં બીજલીમાં પઠાણે બનાવરાવ્યો તેવો ઉલ્લેખ આર્કિયોલૉજિકલ સર્વે ઑફ ઇન્ડિયામાં કરેલો છે. શ્રી કબીર સાહેબનું શરીર અંત સમયે મળ્યું નથી તે બદલ સંત શ્રી રૈદાસજીએ તેમનો ગ્રંથ “શ્રી રૈદાસજીની બાની' જે બેલ્ટેડિયર પ્રેસ, પ્રયાગથી પ્રકાશિત થયેલો છે તે સંગ્રહમાં પૃષ્ઠ ૩૩ ઉપર લખ્યું છે કે, ‘નિરગુના ગુન દેખા ભાઈ, દેહ સહિત કબીર સિધાઈ.” સંત શ્રી ગરીબદાસજીએ તેમના પ્રાકટ્ય વિશે લખેલું છે કે
ગગન મંડલસે ઉતરે, સદ્ગુરુ પુરુષ કબીર,
જલજમાંહિ પટન કિયો, દોઉ દીનકે પીર. આમ, તેમનું પ્રાકટ્ય તથા અંતર્ધાન દિવ્ય હતાં. ગીતામાં પણ લખ્યું છે કે -
