________________
ગુરુ નાનક
૧૫ “એ પાગલ...' ખલીફા બરાડી ઊઠ્યા, પણ મર્મવચન સાંભળી-સમજી શાંત થઈ ગયા. ખલીફાનું હૃદયપરિવર્તન થઈ ગયું. ત્યાંના લોકો ગુરુજીને આજે પણ નાનક પીર”ના નામથી હર્ષપૂર્વક સ્મરણ કરે છે.
ગુરુજી ભારત આવ્યા પણ એકલા. તેમનો હરહંમેશનો સાથી તેમની સાથે ન હતો. તે તો બોખારા પ્રાંતના એક શહેરમાં ગુરુજીના ખોળામાં મસ્તક મૂકી સદા માટે પોઢી ગયો હતો.
ગુરુજી કર્તાપુરમાં આવી સ્થિર થયા. અવસ્થા થઈ હતી. પોતાનું કામ આગળ ધપાવવા સુયોગ્ય માણસની જરૂર હતી. શ્રીચંદ્ર અને લક્ષ્મીચંદ્ર આને માટે અનુકૂળ ન હતા. સૌ સૌની મર્યાદા હતી. ગુરુજીએ આ ગાદી વંશપરંપરાગત ન રાખી. તેમાં રૂઢિ તોડી.... પોતાના જ એક શિષ્ય લહનાને અંગદ નામ આપી ગાદીએ બેસાડ્યો. ગુરુજીએ તેની કસોટી કરી લીધી હતી. તેમણે સૌને સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહી દીધું, ‘‘હવે મારો જવાનો દિવસ આવ્યો છે. તમે સૌ સંપથી રહેજે. મારાથી જે બન્યું તે મેં કર્યું છે. અંધશ્રદ્ધા, વહેમ, કુરિવાજો વગેરેમાં ફસાશો નહીં. સૌ સમાન છે. કોઈ ઊંચ નથી, કોઈ નીચ નથી. નાતજાતના વાડા તોડજો. કર્મથી માણસ મહાન બને છે. સચ નામ છોડશો નહીં, દંભ છોડજો. ગુરુશરણ લેજો.''
અને એક દિવસે ગુરુજીએ સ્વહસ્તે ગાયનું છાણ લાવી ચોકો કર્યો અને ૩ સત્ શ્રી અકાલ ! કે સત્ શ્રી અકાલ !-નું ઉચ્ચારણ કરતા કરતા પરંધામમાં પહોંચી ગયા. ૭ સપ્ટેમ્બર, ૧૫૩૯નો એ દિવસ.
ગુરુજીના મૃત્યુ પછી તેમના પાર્થિવ દેહ માટે ઝઘડો ઊભો
