________________
પયગંબર જરથુષ્ટ્ર એક કૂતરો લાવીને તે કૂતરાની નજર તે લાશ પર પડે એમ કરવામાં આવે છે. એનો ભાવાર્થ એ છે કે કૂતરો એ માણસનો સૌથી વફાદાર અને વિશ્વાસુ મિત્ર છે. વધુમાં કૂતરાની નજરમાં એવી શક્તિ છે કે કોઈ જાતની બૂરી શક્તિ કે એવા દેખાવ જોઈને તે ભસે છે યા રડે છે.
પાંડવો જ્યારે સ્વર્ગમાં જવા નીકળ્યા ત્યારે તેમની પાછળ પણ એક કૂતરો ચાલતો હતો એવી વિગત સાંપડે છે. આમ પારસીની લાશને પણ સ્મશાનયાત્રા માટે સાથે કૂતરાને લઈ જવાની ને છેવટે લાશને તેનાં દર્શન કરાવવાની પ્રથા છે. લાશને શહેર-ગામડાંથી દૂર ઊંચી જગ્યાએ લઈ જઈને દોખ્ખામાં (ઉપરથી ખુલ્લા અને ગોળાકાર ચોતરામાં) મૂકવામાં આવે છે. જ્યાં ગીધ પક્ષીઓ તે લાશનું ભક્ષણ કરે છે. આમ મરણ પછી જાણે કે એક પારસી તેના શરીરનું દાન પક્ષીઓને કરે છે. લાશ પરનું માંસ પક્ષીઓ ખાઈ જાય છે ને જે હાડકાં રહે છે તેને બીજે-ત્રીજે દિને દોગ્ગાની અંદર એક કૂવા જેવા સૂકા ખાડામાં નાખવામાં આવે છે.
પારસીઓમાં એવી માન્યતા છે કે એક માણસ ગુજરી જાય પછી તેનો આત્મા આ દુનિયામાં ત્રણ દિવસ ને ત્રણ રાત રહે છે અને જ્યાં લાશને ઘરમાં પ્રથમ જમીન પર મૂકી હતી ત્યાં ભમ્યા કરે છે. આપણે આત્માને જોઈ શકતા નથી પણ આત્મા આપણને જુએ છે, અને આપણે આત્માને માનથી અને પ્રેમથી યાદ કરીએ એવી અપેક્ષા દરેક આત્મા – ભલો કે બૂરો – રાખે છે. જેમ આપણે કોઈ સગું-સ્નેહી પરદેશમાં ધંધાર્થે કે અભ્યાસાર્થે જાય ત્યાં તેને હજારોની માનવમેદનીમાં પણ તદ્દન એકલવાયું અને અજાણ્યું લાગે તે સમયે જે આપણે તેને યાદ કરીને પત્ર લખીએ તો તે વ્યક્તિને જેમ સંતોષ
