________________
૧. સહજાનંદ સ્વામીનું જીવનચરિત્ર
ભારતવર્ષ ભક્તોની, સંતોની, ત્રષિમુનિઓની, ભગવાનના અવતારોની અને દિવ્ય જીવન જીવનાર મહાન વિભૂતિઓની ભૂમિ છે. વેદયુગ, રામયુગ, કૃષ્ણયુગ, બુદ્ધયુગ, મહાવીરયુગ, શંકરાચાર્યયુગ અને વલ્લભાચાર્યયુગનો ધાર્મિક ઇતિહાસ આ વાતની સાક્ષી પૂરે છે. વેદોનું જ્ઞાન, રામના સત્ય અને જીવનના ઉચ્ચ આદર્શો, કૃષ્ણનો પ્રેમ અને કર્મયોગ, બુદ્ધની કરુણા અને
અહિંસા, મહાવીરનાં તપ અને ત્યાગ, શંકરાચાર્યનો જ્ઞાનમાર્ગ, વલ્લભાચાર્યની પ્રેમલક્ષણા ભકિત – આ બધાં ભારતીય સંસ્કૃતિના ભવ્ય મંદિરના સુવર્ણ કળશો છે. સંસ્કૃતિના આ મંદિર ઉપર નવા બે કળશો – નૈષ્ઠિક બ્રહ્મચર્ય અને આચારવિચાર શુદ્ધિના – પ્રસ્તુત પુસ્તકના ચરિત્રનાયક સહજાનંદ સ્વામીએ પણ ચડાવ્યા છે.
સ્વામીનારાયણ સંપ્રદાયના સ્થાપક સહજાનંદ સ્વામીનો જન્મ ઈ.સ. ૧૭૮૧ની એપ્રિલ માસની બીજી તારીખ ૨-૪-૧૭૮૧ ને સોમવારે, વિક્રમ સંવત ૧૮૩૭ના ચૈત્ર સુદ ૯ એટલે કે રામનવમીના પવિત્ર દિવસે, ઉત્તર પ્રદેશમાં અયોધ્યા નજીક છપૈયા ગામમાં રાત્રે દશ વાગ્યે થયો હતો. એમના પિતાનું નામ હરિપ્રસાદ પાંડે (ધર્મદેવ) અને માતાનું નામ પ્રેમવતી (ભક્તિદેવી) હતું. એમનું બાળપણનું મૂળ નામ ઘનશ્યામ. રામપ્રસાદ એમના મોટા ભાઈ, સુવાસિની એમનાં ભાભી અને ઈચ્છારામ એમના નાના ભાઈ હતા.
ઘનશ્યામને આઠમે વર્ષે યજ્ઞોપવીત આપ્યું. પિતા એમને
