________________
સહજાનંદ સ્વામીનું જીવનચરિત્ર ૩ પોતાનો પરિચય આપતાં કહેતાઃ ““ધર્મ મારા પિતા છે અને ભકિત મારી માતા છે.''
તેમણે પ્રથમ પુલહાશ્રમ આવી મુક્તનાથનાં દર્શન કર્યા. ત્યાર બાદ હિમાલયની તળેટીમાં ગોપાલયોગી પાસે એક વર્ષ રહી યોગાભ્યાસ કરી અષ્ટાંગયોગ સિદ્ધ કર્યો. ગોપાલયોગીએ કહેલું, ‘ગિરનારની છાયામાં તમને ગુરુ મળશે.'' ત્યાર બાદ પૂર્વ બંગાળ અને જગન્નાથપુરી ગયેલા. ત્યાંથી તેઓ અદિકૂર્મ, માનસપુર, વેંકટાદ્રિ, શિવકાંચી, વિષ્ણુકાંચી, શ્રીરંગક્ષેત્ર, સેતુબંધ, રામેશ્વર, ધનુષકોટિ વગેરે તીર્થયાત્રાનાં સ્થળોએ ગયેલા. પછી તેમણે સુંદરરાજ, પદ્મનાભ, સાક્ષીગોપાલ વગેરે સ્થળોની મુલાકાત લીધી હતી. ત્યાર બાદ પંઢરપુર ગયેલા. પછી નાશિક થઈ તેઓ ગુજરાતમાં આવેલા.
સંવત ૧૮૫૬ના શ્રાવણ વદ છઠ ને બુધવારના દિવસે સૂર્યોદય પછી તેઓ કાઠિયાવાડના માંગરોળ નજીકના લોહેજ ગામમાં આવેલા. ગોપાલયોગીની આગાહી મુજબ ગિરનાર પાસેના લોહેજ ગામમાં રામાનંદ સ્વામીના શિષ્ય બનવા લોહેજનો આશ્રમ જાણે એમને આમંત્રણ આપી રહ્યો હતો ! રામાનંદના શિષ્ય મુક્તાનંદ કેટલાક સાધુઓ સાથે ત્યાં રહેતા હતા.
એમાંના એક સાધુ સુખાનંદે એમને પ્રશ્ન પૂછ્યોઃ “ક્યાંથી પધારો છો?'' નીલકંઠે જવાબ આપ્યો, “બ્રહ્મપુરથી.” સુખાનંદે બીજો પ્રશ્ન પૂછ્યો, “ “ક્યાં જવા ઈચ્છો છો?'' નીલકંઠે જવાબ આપ્યો, ‘જ્યાંથી આવ્યા છે, ત્યાં જ.'' અખાનદે ત્રીજો પ્રશ્ન પૂછ્યો, ‘તમારાં માબાપ કોણ?'' - .મ: ૨