________________
૩૦
( હજરત મહંમદ પયગંબર આચરણના સ્તંભ ગણાય છે. (૧) કલમો, (૨) નમાજ, (૩) રોજા, (૪) જકાત, (૫) હજ.
(૧) કલ્યો એટલે ઈશ્વર (અલ્લાહ) એક છે અને મહંમદ તેના રસૂલ છે એ મંત્રનું રટણ શ્રદ્ધાપૂર્વક કરવું. આને કલ્મો પઢવો કહે છે.
(૨) નમાજ એટલે દિવસમાં પાંચ વાર મક્કા તરફ મુખ કરી પરમાત્માની પ્રાર્થના કરવી. આથી ભારતમાં મુખ પશ્ચિમ તરફ રાખી અલ્લાહની સ્તુતિ કરવામાં આવે છે.
(૩) જકાત - એટલે દાન કે ખેરાત. ગરીબોને મદદ કરવી, ધાર્મિક સામાજિક સેવાકાર્યો માટે કમાણીમાંથી અમુક અંશ કાઢવો.
(૪) રોજા એટલે ઉપવાસ, રમજાન મહિનામાં મહંમદ સાહેબને દિવ્ય વાણીનો સાક્ષાત્કાર થયો હતો. એટલે આ માસ પવિત્ર ગણાય છે. જોકે તે પૂર્વે પણ રમજાન માસનું ધાર્મિક મહત્ત્વ હતું. આ રમજાન મહિનામાં પાળવાના ઉપવાસ રોજા કહેવાય છે. રોજામાં દિવસે ખાવાપીવાની સખત મનાઈ છે અને અશુદ્ધ પાણીની પણ મનાઈ છે.
(૫) હજ એટલે યાત્રા. પ્રત્યેક મુસલમાને જીવનમાં એક વાર મક્કાની યાત્રા કરવી. આ હજ જો કોઈ ન કરી શકે તો એને બદલે બીજા કોઈને હજ કરવા મોકલી આ શિસ્તપાલનની છૂટ આપવામાં આવી છે. આમ ઈસ્લામ ધર્મ એટલે અનોખું જીવન-શિસ્ત.
એકંદરે વિશ્વભરમાં ઇસ્લામ ધર્મ પાળનારાઓની સંખ્યા ખ્રિસ્તી ધર્મ પછી બીજે નંબરે આવે છે. એશિયા, આફ્રિકા અને યુરોપ ખંડોમાં એ ખૂબ પ્રસરેલ છે. ઈરાન, ઈરાક, સીરિયા,