________________
મહર્ષિ વિનોબા ભાવે ઑક્ટોબરે રાત્રે પેશાબ જવા માટે ઊઠ્યા, ત્યારે શરીરમાં થોડો પરસેવો હતો. ચોથી નવેમ્બરે થોડો તાવ આવ્યો અને પાંચમી નવેમ્બરે રાત્રે સવા આઠ વાગ્યે નાડી અનિયમિત બની, છાતીમાં બેચેની થઈ, શરીર ધ્રૂજવા લાગ્યું. ડૉકટરોએ હાર્ટએટેકનું નિદાન કર્યું... સમાચાર ફેલાયા અને આશ્રમમાં દેશભરના લોકોનો અવિરત પ્રવાહ શરૂ થયો. નિષ્ણાત ડૉકટરોની ટુકડી પણ મુંબઈથી આવી પહોંચી. બાબા-કુટિને ઇન્ટેન્સિવ કેર યુનિટ બનાવવું પડ્યું, કારણ કે વિનોબા કોઈ દવાખાનામાં જાય તે તો બને તેમ નહોતું. જે નાનકડી ૧૪' x ૧૪'ની ઓરડીમાં બાબાની પાટ માત્ર પડી રહેતી હતી, એ પાટ પર “ગીતાઈ', ચમાં, ઘડિયાળ અને કલમ પડ્યાં રહેતાં હતાં. બાકી આખી ઓરડી ખાલીખમ... એને બદલે ઑકિસજનના બાટલા, કાર્ડિઓગ્રામનું મશીન, શ્વાસ ફૂંકવાનું મશીન અને એવું બધું તો ઘણું ઘણું જાણે બાબાની ઓરડી જ નહીં... બધું ખૂબ અડવું અડવું લાગતું હતું. ઈલાજ તો ઉત્તમ ચાલતા હતા, નિષ્ઠાવાન સેવકોની માતા સમી અપલક સાવધાન અને સ્વસ્થ સેવાશુશ્રુષા પણ હતી, હજારો ભાવિક જનોએ દેશભરમાંથી પ્રાર્થનામય શુભેચ્છાઓ પાઠવી હતી.
પણ આખા વાતાવરણમાં જાણે વિષાદ, વ્યગ્રતા અને ચિંતા ફેલાઈ ગયાં હતાં. શેનો હતો આ શોક? બાબા હવે જતા રહેશે એનો? તો તો બાબાનું આવ્યું જ ફોગટ જાય ને! વિષાદ એ બાબતનો હતો કે આંગણે રોગ આવ્યો હતો. જ્યારે વિનોબા તો કાયમ કહેતા આવ્યા છે કે યોગી કદી રોગથી મરે નહીં. અને આ શું? આ રોગ બાબાના દેહને ગ્રસી જવા આવ્યો છે?...
