________________
અમેરિકાને પંથે અને વિશ્વધર્મપરિષદ
૩૭
૧૮૯૩ના સપ્ટેમ્બરની ૧૧મી તારીખે સવારે દસ વાગ્યે એ
વિશ્વધર્મપરિષદનું ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું. ચાર હજાર પ્રતિષ્ઠિત પ્રેક્ષકો, કબૂતરની પાંખોનો ફફડાટ પણ સંભળાય એવી ગંભીર શાંતિમાં, પોતાની સામે આવેલી વિશાળ વ્યાસપીઠ ઉંપર પ્રતિનિધિઓ ક્યારે આવશે તેની રાહ જોતા બેસી રહ્યા હતા શ્રીયુત્ બોની અને પ્રમુખ કાર્ડિનલ ચિંગન્સની આગેવાની નીચે બબ્બેની હારમાં પ્રતિનિધિઓ આવતાંની સાથ જ એકાએ તેમને સૌને હર્ષનાદોથી વધાવ્યા. પરિષદના પ્રથમ દેસની પ્રથમ બેઠકનો પ્રારંભ સામૂહિક પ્રાર્થના, બાદ પરિચય અને સ્વાગતપ્રવચનો ઉપરાંત આઠ વતાઓનાં ટૂંકાં નિવદનોથી થયો. સ્વામીજીનું નામ સવારની સભામાં બોલાયું હતું પરંતુ ‘હમણાં નહીં', ‘હમણાં નહીં' એવો જવાબ આપીને એમણે સવારની બેઠક તો એમ જ જવા દીધી. બપોરની બેઠકમાં ચાર પ્રતિનિધિઓ બોલી ગયા પછી એ આખરે બોલવા માટે ઊભા થયા. બીજા પ્રતિનિધિઓ તો તૈયાર કરેલાં ભાષણો વાંચી ગયા હતા, પરંતુ સ્વામીજીએ એવું કશું કર્યું ન હતું. આમ છતાંય એમના હૃદયના ઊંડાણમાંથી જે વાણી બહાર આવી તેનાથી આખી સભાએ જાણે આંચકો અનુભવ્યો. ડૉ. બેરોઝે પરિચય આપ્યો અને પછી સ્વામીજીએ દેવી સરસ્વતીની સ્તુતિ કરીને શરૂઆત કરી: ‘અમેરિકાનાં મારાં બહેનો અને ભાઈઓ...!'' અને સ્વામીજી આગળ વધે તે પહેલાં જ એ આખી સભાએ તાળીઓના ગડગડાટથી એમના એ શબ્દોને વધાવી લીધા. સ્વામીજીના એ શબ્દો કેવળ ઔપચારિક નહોતા, એની પાછળ એમના હૃદયની લાગણીનું બળ હતું. બે મિનિટ સુધી સભાએ હર્ષનાદો ચાલુ રાખ્યા. સ્વામીજી ખરેખર મૂંઝાઈ ગયા અને શાંતિ સ્થપાઈ ત્યારે જ વ્યાખ્યાન શરૂ કરી શક્યા.