________________
૧૦
સ્વામી વિવેકાનંદ
‘મે
પોતાની અંતરની લાગણીઓને સહેજ દબાવીને કહેલું કે: ભજન તો ગાયું, પણ પછી તરત જ તેઓ એકદમ ઊઠ્યા અને મારો હાથ પકડીને મને ઉત્તરની ઓસરીમાં લઈ ગયા. તેઓએ બારણાં બંધ કર્યાં. બહારની બાજુથી ઓસરી બંધ હતી, એટલે અમે બંને એકલા હતા. મેં ધાર્યું કે કંઈક ખાનગી ઉપદેશ તેઓ આપશે; પરંતુ મારા આશ્ચર્ય વચ્ચે, મારો હાથ ઝાલીને તેઓ તો પુષ્કળ હર્ષાશ્રુ વહાવવા લાગ્યા. અને કેમ જાણે હું તેમનો કેટલાય વખતથી પરિચિત હોઉં એ રીતે પ્રેમપૂર્વક બોલાવીને મને એમણે કહ્યું: ‘અરે! આટલું બધું મોડું અવાય કે? આટલો બધો વખત રાહ જોવરાવવા જેટલો નિર્દય તું કેમ બન્યો? સંસારી લોકોની અપવિત્ર વાતો સાંભળી સાંભળીને મારા કાન સળગી ગયા છે. અરે, મારી અનુભૂતિ ઝીલી શકે એવી કોઈ વ્યક્તિ આગળ મારા મનનો ભાર હળવો કરવા હું કેવો ઝંખી રહ્યો છું!' ડૂસકાં ખાતાં ખાતાં ખાતાં એમણે આમ બોલ્યે જ રાખ્યું. બીજી જ પળે હાથ જોડીને તેઓ મારી સમક્ષ ઊભા રહ્યા અને કહેવા લાગ્યા: ‘પ્રભો! હું જાણું છું કે તમે તો પ્રાચીન ઋષિ નરનારાયણના અવતાર છો અને માનવજાતિનાં દુ:ખો દૂર કરવા માટે ધરતી ઉપર અવતર્યા હો’. . . અને એ રીતે તેઓ બોલતા રહ્યા!
‘તેમની આવી વર્તણૂકથી હું તો ચકિત જ થઈ ગયો. મને વિચાર આવ્યો: ‘આ માણસને હું મળવા આવ્યો છું! એ તદ્દન પાગલ હોવો જોઈએ! અરે! હું તો વિશ્વનાથ દત્તનો પુત્ર છું અને તેમ છતાં એ મને આ રીતે શા માટે સંબોધતા હશે? પરંતુ શાંત રહીને મેં એમને બોલવા દીધા, પછી તરત જ તેઓ પોતાના ઓરડામાં પાછા ગયા અને થોડીક મીઠાઈ, સાકર અને માખણ લાવીને પોતાના હાથે મને ખવરાવવા લાગ્યા. મેં વારંવાર કહ્યું
