________________
૧૮
- શ્રીરામકૃષ્ણ પરમહંસ હતો. જગદંબાને ચરણે બેસીને, આ આતુર સાધકે પોતાનું ભક્તિરસ તરબોળ હૈયું ઠાલવવા માંડ્યું. અને એનો સાક્ષાત્કાર કરવા માટે અદમ્ય ઝંખના સેવીને આખરે ઈશ્વરદર્શનમાં એ સાધનાની પરિપૂર્ણતા અનુભવી. ઈશ્વરદર્શન માટેના તીવ્ર તલસાટનાં એ બાર વર્ષોમાં છ છ વર્ષો સુધી તો શ્રીરામકૃષ્ણ ઊંધી પણ શક્યા ન હતા. ઈશ્વરી આવેશમય અવસ્થામાં એમને નહોતું રહેતું ભૂખતરસનું ભાન કે નહોતું રહેતું પોતાના શરીરનું ભાન. પોતાની આસપાસ શું બની રહ્યું છે એની પણ એમને ખબર રહેતી નહીં. એ કોઈ પાગલ જેવી દશામાં રહેતા. જેમ જેમ સમય વીતતો ગયો તેમ તેમ આધ્યાત્મિક ઝંખનાનાં ઊંડાણોમાં એ વધારે ને વધારે પ્રવેશ કરતા ગયા.
શ્રી રાધાકાન્તના મંદિરના આ નવા પૂજારીનો પૂજાવિધિ અસામાન્ય પ્રકારનો છે એ તો મથુરબાબુને તરત જ સમજાઈ ગયું. મૂર્તિમાં સ્વયં ઈશ્વર વિરાજેલા છે એવી ભાવનાથી પૂજા કરતા શ્રીરામકૃષ્ણ મૂર્તિ સમક્ષ બેસતા ત્યારે બાહ્ય જગતની એમને તદ્દન વિસ્મૃતિ થઈ જતી. અંગન્યાસ, કરન્યાસના મંત્રાક્ષરો પોતાના દેહની અંદર ઉજ્જવળ આકારે પ્રવેશ કરી રહ્યા છે એમ તેમને ખરેખર દેખાતું. વળી, તેઓ સ્પષ્ટપણે જોતા કે સર્પના આકારવાળી કુંડલિની શક્તિ સુષુણ્ણા માર્ગ સહસ્ત્રાર સુધી ચડી રહી છે, અને શરીરના જે જે ભાગને તે શક્તિ છોડતી જાય છે તે તે ભાગ તદ્દન જડ અને મરી ગયેલા જેવો થતો જાય છે. વળી, શાસ્ત્રવિહિત પૂજાપદ્ધતિ પ્રમાણે જ્યારે “ફ એ મંત્રાલરનો ઉચ્ચાર કરીને પૂજારી પોતાની ચારે બાજુ જળ છાંટીને એવી ભાવના કરે છે કે પૂજાસ્થાનની આસપાસ અગ્નિની દીવાલ થઈ