________________
હજરત મહંમદ અને ઇસ્લામ
દેશમાંથી કાઢી મૂકયા. “તત્ત્વજ્ઞાનીઓને શોધી શોધીને તેમની કતલ કરવા માંડી. કોઈ પણ પુરાણા પુસ્તકની નકલ મળતી તો તેને તરત બાળી મૂકવામાં આવતી. પોતાના ઘરમાંથી કોઈ પણ પુસ્તક્માંની કોઈ બાબતને કારણે પોતાના આખા કુટુંબની કદાચ કતલ થાય એ બીકથી આખા પશ્ચિમ એશિયાના લોકોએ પોતપોતાનાં પુસ્તકાલયોનાં બધાં પુસ્તકો પોતાના હાથે બાળી નાખ્યાં.”૧ વૈઘનો ધંધો કરનારા, એટલે કે દવાઓથી બીમારીનો ઇલાજ કરનારા માટે મોતની સજા હતી. રોગ મટાડવા માટે ખ્રિસ્તી પાદરીઓ અને મહંતોના દોરાધાગા અને તેમની પ્રાર્થનાઓ પૂરતી છે એવો હુકમ કરવામાં આવ્યો. “બાપ્લિઝમ પ્રસંગે પાણીમાં ત્રણ વાર ડૂબકી મારવી, મધ અને દૂધ મેળવી ચાટી જવું, કપડાં કે જોડા પહેરતી વખતે માથે ક્રૉસનું નિશાન કરવું અને મરિયમ તથા સંતોની મૂર્તિઓ આગળ ધૂપદીપ કરવાં,” એ ખ્રિસ્તી પાદરીઓ સુધ્ધાંને માટે
સદાચાર કરતાં કાંયે વધારે મહત્ત્વની બાબતો માનવામાં આવતી. જે માણસ એમ માનવાનો ઇન્કાર કરતો કે હજરત ઈશુના જન્મથી સેંકડો વરસ પહેલાં ફિઓન (એટલે મિસરનો ફેરા) જે રથમાં બેસીને ગયો હતો તે રથનાં પૈડાંનો લાલ સમુદ્રની રતીમાં પડેલો ચીલો હજી સુધી કાયમ છે અને સમુદ્રનાં મોજાં કે પવનની લહેરો તેને ભૂંસી શકી નથી, તેને અધર્મી ઠરાવી મારી નાખવામાં આવતો હતો. છ
૨૬
આ બધી બાબતો પરથી જણાય છે કે સીરિયાના લોકો જેઓ સેંકડો વરસ પહેલાં યુનાની જ્ઞાનવિજ્ઞાન અને બૌદ્ધ દર્શનનો આનંદ માણી ચૂકયા હતા, તેમને છઠ્ઠી સદીના અંતમાં ખ્રિસ્તી ધર્મને નામે કેવા કેવા જુલમો અને આફતોનો સામનો કરવો પડતો હતો. આ બધી પરિસ્થિતિ બાળપણમાં જ મહંમદસાહેબની નજર સામે આવી. કેટલીએક વાર ઘણા મોટા મોટા ખ્રિસ્તીઓ સાથે તેમને વાતચીત થઈ. તે ખ્રિસ્તીઓમાં એક ખ્રિસ્તી મહંત નસ્તૂરનો ખાસ ઉલ્લેખ આવે છે. પહેલી જ વારની સીરિયાની મુસાફરીમાં એક ભલા ખ્રિસ્તી સાધુ બુહેરાનું નામ પણ આવે છે. તેના પર બાળક મહંમદના સવાલો, તેનું ઊંડું સંશોધન,
૧. A History of Intellectual Development of Europe, By J. W. Draper, VoI. 1, p. 312.