________________
૨૦
હજરત મહંમદ અને ઇસ્લામ
કિનારાનો ભાગ ઇથિયોપિયાના ખ્રિસ્તી બાદશાહોના તાબામાં હતો. પરંતુ ‘હેજાઝ’ પ્રાંત (હેજાઝનો અર્થ ‘બાંધ’ અથવા ‘અટક’ કે ‘બાધા’ થાય છે) હજુ સુધી દુનિયાની સત્તા માટે પોતાની આસપાસ લડતી પ્રજાઓની બદદાનત અને હુમલા બંનેને સંપૂર્ણપણે ખાળી રહ્યો હતો. આ જ ભાગની ટેકરીઓમાં મક્કા અને મદીના એ બે પવિત્ર શહેરો આવેલાં છે, જેમાંના એકમાં ઇસ્લામ જન્મ્યો અને બીજામાં પાંગર્યા. ૧
વસ્તી માટે નકામું એવું રણ બાદ કરતાં આખા અરબસ્તાનમાં તે સમયે કેવળ હેજાઝનો ઇલાકો જ પોતાને સ્વતંત્ર કહી શકે તેમ હતું. અને આગળના વર્ણન પરથી જણાશે કે તે ભાગ પર પણ આ ત્રણ પરદેશી સત્તાઓનો ડોળો હતો.
આરબોમાં બહાદુરીની ઊણપ નહોતી. તેમને સ્વતંત્રતા પણ બહુ પ્રિય હતી. બલિદાન અને ત્યાગની ભાવના પણ તેમનામાં પરાકાષ્ઠાએ પહોંચેલી હતી. મહેમાનોની ખાતરબરદાસ્ત કરવાનું અને પોતાની ટેકને માટે મરી ફીટવાનું પણ તેમને સારી પેઠે આવડતું હતું. પરંતુ તેઓ જૂઠા વહેમો અને કુરિવાજોમાં ડૂબેલા હતા. અંદર અંદરની લડાઈઓ અને ખૂનો તેમના રોજના જીવનનો, જાણે, આવશ્યક ભાગ હતો. તેમનું આખું જીવન છિન્નભિન્ન થઈ રહ્યું હતું. તેમનું ભવિષ્યનું જીવન પણ જોખમમાં હતું. તેમને એક એવા મહાન પુરુષની જરૂર હતી જે તેમના બધા કુરિવાજો અને વહેમોની જાળ તોડીને ફેંકી દઈ શકે, તેમને અંધકારમાંથી બહાર કાઢીને પ્રકાશમાં લાવી ખડા કરી શકે, તેમની ઘરગથ્થુ લડાઈઓ હંમેશને માટે બંધ કરીને તેમને એક સૂત્રમાં બાંધી શકે અને સામે ઊભેલા મૃત્યુથી બચાવીને, પ્રગતિ, ભલાઈ અને આઝાદી તરફ લઈ જઈ શકે. આવા દેશમાં અને આવા માણસોમાં મક્કાના એક ઊંચા કુળમાં રબીઉલઅવલની તા. ૯મી ને સોમવારે, ઈ. સ. પ૭૧ના એપ્રિલની ૨૦મી તારીખે સૂર્યોદય સમયે મહંમદસાહેબનો જન્મ થયો.
२
૧. Life of Mohammad, by Mirza Abul Fazl, Introduction, pp. 1-2.
૨. મહમૂદ પાશા લકી, સીરતુન્નબી, લેખક, શિખલી, ભા. ૧, પૃ. ૧૬૦.
